6191 sayılı kanun, Türkiye'de askerlik hizmetini yürüten sözleşmeli erlerin statülerine ilişkin önemli düzenlemeler içermektedir. Peki, 6191 sayılı kanun nedir? Sözleşmeli er 7 yıl sonunda devam edebilir mi? İşte bu kanunun getirdiği detaylar ve sözleşmeli erlerin 7 yıl sonrasındaki durumuyla ilgili merak edilenler...
6191 sayılı kanun nedir?
Madde 1 - Bu kanunun amacı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) Genelkurmay Başkanlığı tarafından gerektiğinde belirlenen erbaş ve er kadrolarında, kritik ve uygun görülen görevlerde, yetişmiş personel ihtiyacını karşılamak amacıyla istihdam edilecek sözleşmeli erbaş ve erlerin teminini, eğitimlerini, görevlerde ilerlemelerini, düzenlenmelerini, geçici görevlendirilmelerini, hizmet koşullarını, görev ve haklarını, yükümlülüklerini, ayırma ve ayrılmalarını düzenlemektir.
Tanımlar
Madde 2 - Bu kanunun uygulanmasında:
Askeri eğitim: Sözleşmeli er adaylarına, kadro görevine uygun olarak okul, kurum, sınıf okulu, kıtalar veya eğitim merkezlerinde verilecek eğitimi,
Ön sözleşme: Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) birlikleri, karargahları, kurumları ve kuruluşları ile sözleşmeli er adayları arasında, askeri eğitime alınmaları ve sözleşme yapılana kadar geçecek süreyi kapsayan sözleşmeyi,
Sözleşme: Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil) birlikleri, karargahları, kurumları ve kuruluşları ile sözleşmeli er adayları arasında yapılan, başlangıçta üç yıldan az olmamak üzere en fazla dört yıl, ardından bir yıldan az üç yıldan fazla olmayan ve hizmet yükümlülüğü getiren, yönetmelikte belirtilen örneğe göre hazırlanan sözleşmeyi,
Sözleşmeli er adayı: Sözleşmeli er olarak yetiştirilmek amacıyla ön sözleşme yapılarak askeri eğitime alınanları,
Sözleşmeli erbaş ve er: Bu kanun esaslarına göre istihdam edilen erbaş ve er kadro görevlerindeki personeli,
Sözleşme yılı: Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçen her bir yıllık süreyi ifade eder.
İkinci Bölüm
Kaynak, Yetiştirme, Hizmet Şartları, Yedeklik Dönemi, Görev ve Sözleşme Süreleri
Kaynak
Madde 3 - Sözleşmeli er kaynakları;
a) En az ilköğretim veya yurt dışındaki denk okul mezunu olup, askerlik hizmetini erbaş ve er olarak tamamlamış ve düzeltilmemiş nüfus kaydına göre müracaat yapılan yılın ocak ayının ilk gününden itibaren 25 yaşını doldurmamış olanlar,
b) En az ortaöğretim veya yurt dışındaki denk okul mezunu olup, askerlik hizmetine başlamamış veya askerlik hizmetini tamamlamamış olanlardan, düzeltilmemiş nüfus kaydına göre müracaat yapılan yılın ocak ayının ilk gününden itibaren 20 yaşını doldurmuş ve 25 yaşını doldurmamış olanlar,
şeklinde oluşur.
Ayrıca, (a) bendinde belirtilenlerden askerlik hizmetine başlamamış veya askerlik hizmetini tamamlamamış olanların, (b) bendi kapsamında sözleşmeli er olarak alınıp alınmayacakları, kaynak ihtiyacı göz önünde bulundurularak Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenir.
Askeri okullardan veya Türk Silahlı Kuvvetlerinden herhangi bir nedenle ilişikleri kesilen personel, sözleşmeli er olarak alınmaz.
Sözleşmeli erlik için aşağıdaki nitelikler aranır:
a) Türk vatandaşı olmak.
b) Bu kanunda belirtilen öğrenim şartlarını taşımak.
c) Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği'nde belirtilen sağlık şartlarını taşımak.
ç) Kamusal hakları kullanmaktan yoksun bırakılmamış olmak.
d) Cezaları ertelenmiş, seçenek yaptırımlardan birine çevrilmiş, genel ya da özel af kanunları kapsamına girmiş veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa bile, belirtilen suçlardan mahkum olmamak.
e) Taksirli suçlar hariç olmak üzere bir suçtan bir ay veya daha fazla hapis cezası ile mahkum olmamak.
f) Güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanmış olmak veya arşiv araştırması olumlu sonuçlanmış olmak (güvenlik soruşturmasının sonucunun henüz alınmadığı durumlarda).
g) Fiziki kabiliyet testi ve mülakatlarda başarılı olmak.
Asgari tugay veya eş değer birlik komutanı veya kurum amiri tarafından "sözleşmeli erbaş ve er olur" belgesi düzenlenen personelin müracaatları öncelikle kabul edilir.
Sözleşmeli er 7 yıl sonunda devam edebilir mi?
Sözleşmeli erbaş ve er olarak en az yedi hizmet yılını tamamlayıp ayrılan bireylerden nitelik belgesi olanlar, ilgili mevzuat şartlarını sağlamaları kaydıyla kamu kurum ve kuruluşlarının boş kadro ve pozisyonlarına bu maddenin belirttiği usul ve esaslar doğrultusunda atanırlar.
Sözleşmeli erbaş ve erlerin talepleri, en uzun hizmet süresinden başlayarak, İçişleri veya Millî Savunma bakanlıkları tarafından yılda bir kez şubat ayının son gününe kadar Devlet Personel Başkanlığı'na iletilir. Bu bildirimler, atanma hakkını doğrudan sağlamaz. Kamu kurumları, bu madde kapsamında personel istihdam etmek istediklerinde, her yılın 15 Mart tarihine kadar Devlet Personel Başkanlığı'na, atama yapmak istedikleri boş kadro ve pozisyon sayısının iki katı kadar aday talep ederler. Devlet Personel Başkanlığı, yılda bir kez, 1 Mayıs'a kadar, hizmet süresi en fazla olan adaydan başlayarak kamu kurum ve kuruluşlarına aday listelerini gönderir. Mülakatı başarıyla geçen ve atanmaya hak kazananların bilgileri, atanacakları kamu kurum ve kuruluşu tarafından bir ay içinde Devlet Personel Başkanlığı'na iletilir.
Ataması yapılan personel, göreve başladığı tarihten itibaren atandığı kadro veya pozisyonun mali ve diğer haklarından yararlanır. Sözleşmeli erbaş ve erlik dönemlerinde geçen hizmet süreleri, daha sonra 1/2/2018 tarihli ve 7078 sayılı Kanun'un 161 inci maddesiyle değiştirilmiş olup, bu hüküm çerçevesinde hizmet süreleri, 657 sayılı Kanun'da öngörülen öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak kaydıyla, her yıl bir kademe ilerlemesi ve her üç yılda bir derece yükselmesi şeklinde hesaplanır. Atama onayı almasına rağmen göreve başlamayanlar veya göreve başladıktan sonra herhangi bir sebeple ayrılanlar, bu madde kapsamında yeniden istihdam edilemezler. Ancak, seferberlik, savaş veya terörle mücadele gibi zorunlu hallerde, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirtilen hizmet süresi uzatılabilir.
