ABD Başkanı Donald Trump, Kanada, Meksika ve Çin’den yapılan ithalata yönelik ek gümrük tarifeleri getiren yeni bir kararnameye imza attı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Kanada ve Meksika’dan ithal edilen mallara %25, Çin’den yapılan ithalata ise %10 ek gümrük vergisi uygulanacağı duyuruldu. Kanada’dan ithal edilen enerji kaynaklarına ise daha düşük bir oran olan %10’luk tarife getirildi.
Kararın, ABD’nin ulusal güvenliğini ve ekonomik çıkarlarını koruma amacı taşıdığı belirtilirken, misilleme olasılığına da dikkat çekildi. Trump yönetimi, ilgili ülkelerin karşı adımlar atması durumunda tarifelerin daha da artırılabileceğini vurguladı.
ABD’nin Ticaret Açığı ve Tarifelerin Gerekçesi
Beyaz Saray açıklamasında, ABD'nin 2023 yılında 1 trilyon doları aşan mal ticareti açığıyla dünya çapında en yüksek ticaret açığını veren ülke olduğu hatırlatıldı. Buna karşın, ticaretin Kanada ekonomisinin %67’sini, Meksika’nın %73’ünü ve Çin’in %37’sini oluşturduğu, ancak ABD’de bu oranın yalnızca %24 seviyesinde kaldığı belirtildi.
Açıklamada, Trump yönetiminin ithalata getirdiği ek vergilerin, Amerikan üreticisini desteklemek, yerli sanayiyi canlandırmak ve ABD ekonomisini dış ticaret bağımlılığından korumak amacı taşıdığı ifade edildi.
Göç ve Uyuşturucu Akışı Gerekçe Gösterildi
Trump’ın kararnameyi Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası kapsamında imzaladığı belirtilirken, tarifelerin gerekçeleri arasında yasa dışı göç ve uyuşturucu kaçakçılığına da yer verildi.
Beyaz Saray açıklamasında, yasa dışı göçün ABD ekonomisine zarar verdiği ve şu alanlarda olumsuz etkiler yarattığı iddia edildi:
Ücretleri düşürmesi,
Konut arzını azaltarak kiraları yükseltmesi,
Sosyal yardım sistemini zorlaması,
Suç oranlarını artırması.
Ayrıca, geçen mali yılda ABD sınırlarında 21 bin libreden (yaklaşık 9,5 ton) fazla fentanil yakalandığı bilgisi paylaşılarak, bu uyuşturucunun her yıl on binlerce Amerikalının ölümüne sebep olduğu vurgulandı.
Trump: “Amerikalıları Koruma Sözü Verdik”
Başkan Trump, kararname sonrası kendi sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, aldığı kararın Amerikan halkının güvenliğini sağlamak amacı taşıdığını belirtti.
"Bugün, Meksika ve Kanada'dan yapılan ithalata %25 tarife (Kanada enerji sektörüne %10) ve Çin'e ek %10 tarife uyguladım. Amerikalıları korumalıyız ve Başkan olarak tüm vatandaşların güvenliğini sağlamak benim görevim."
Trump, bu tarifelerin, yasa dışı göçmen akışını ve ABD’ye ölümcül uyuşturucu sevkiyatını engelleme sözü verdiği için getirildiğini ifade etti. Ayrıca, Amerikan halkının seçimlerde bu politikaları desteklediğini ve kendisine güçlü bir yetki verdiğini savundu.
Ticaret Ortaklarından Misilleme Gelebilir mi?
Beyaz Saray açıklamasında, kararın ulusal güvenliği sağlama amacı taşıdığı ve "misilleme maddesi" içerdiği belirtildi. Bu maddeye göre, eğer Kanada, Meksika veya Çin karşı vergiler koyma kararı alırsa, ABD ek tarifelerle misilleme yapacak.
Şu an için Kanada, Meksika ve Çin’den resmi bir yanıt gelmese de, uzmanlar üç ülkenin de ABD’ye karşılık verebileceğini değerlendiriyor. 2018-2019 yıllarında Trump’ın Çin ile başlattığı ticaret savaşı sırasında, Çin ABD’den ithal edilen tarım ürünlerine sert tarifeler getirmiş ve bu durum özellikle Amerikalı çiftçileri olumsuz etkilemişti.
Kanada ve Meksika’nın ise ABD ile imzalanan yeni NAFTA (USMCA) anlaşması çerçevesinde diplomatik yolları kullanarak tarifeleri iptal ettirmeye çalışabileceği öngörülüyor. Ancak, Trump yönetiminin daha önce de bu tarz hamlelere sert karşılık verdiği biliniyor.
ABD Ekonomisi Üzerindeki Etkileri
Ekonomistlere göre, yeni tarifelerin ABD ekonomisi üzerinde karmaşık etkileri olacak.
Olumlu Yönler:
ABD’de yerli üretimin artmasına yol açabilir.
Çin’den yapılan ithalatın azalması, ABD’nin tedarik zincirini çeşitlendirmesine yardımcı olabilir.
Hazineye ek vergi geliri sağlayabilir.
Olumsuz Yönler:
ABD’de tüketiciler için fiyat artışlarına neden olabilir.
Çin, Meksika ve Kanada’nın misilleme yapması halinde ABD ihracatçılarının zarar görmesi olası.
Tedarik zincirlerinde yeni belirsizlikler yaratabilir.
Karar Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?
Yeni tarifelerin, 4 Şubat gece yarısından sonra (ABD yerel saatiyle) yürürlüğe gireceği duyuruldu. Bu tarihten itibaren, ABD’ye ithal edilen ilgili ürünler için ek gümrük vergileri uygulanacak.
Trump yönetiminin bu hamlesi, Kasım 2024 başkanlık seçimleri öncesinde ticaret ve göçmenlik konularında sert bir duruş sergileme stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Başkan Trump’ın bu politikayla özellikle mavi yakalı işçiler ve yerli üretimi destekleyen seçmenleri hedef aldığı yorumları yapılıyor.
Gelişmeler, ABD-Çin ticaret savaşı ve Kuzey Amerika ticaret ilişkileri açısından önemli bir dönüm noktası oluşturabilir. Kanada, Meksika ve Çin’in nasıl bir yanıt vereceği ise küresel piyasalar tarafından dikkatle izleniyor.
