Gündem olan ve Z kuşağının yeni salgını olarak da gösterilen 'aleksitimi' vatandaşlar tarafından merak ediliyor. Peki, Aleksitimi nedir? Aleksitimi belirtileri neler, tedavi edilebilir mi?
Aleksitimi (Duygu Körlüğü) Nedir?
Aleksitimi, bireyin duygularını tanıma, ifade etme ve sosyal normlara uygun bir şekilde dışa vurma konusunda yaşadığı zorlukları tanımlayan geniş bir terimdir. Bu terim, aslında Freudyen teorilerde kullanılan Yunanca kökenli bir kelime olup, “duygu için hiçbir kelime yok” anlamına gelir. Aleksitimi, bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen bir durumdur.
Aleksitimik Bireylerin Yaşadığı Sorunlar Ne?
Aleksitimik bireyler, duygularını ve bu duyguların yol açtığı bedensel duyumları ayırt etmede zorluk çekerler. Bu durum, bireylerin söz konusu semptomları tanımlamasını, anlatmasını ve dışa vurmasını güçleştirir. Duygu-düşünce-duyum ayrımını yapmakta yaşadıkları zorluk, günlük rutinlerini ve sosyal ilişkilerini genelde engellemese de yaşam kalitelerini düşürür. Sosyal ilişkilerde duyguların önemi, somatizasyon yani fiziksel yakınmalar ile birleştiğinde, aleksitimik bireylerin genel mutluluğunda bir düşüş gözlemlenebilir.
Aleksitiminin Belirtileri Nelerdir?
Aleksitimi, duyguları ifade etmede yaşanan güçlüklerle ilişkilidir. Bu durumdan etkilenen bireyler, genellikle aşağıdaki semptomları yaşayabilir:
- Sinirlilik
- Bilinç bulanıklığı ve kafa karışıklığı
- Yüz ifadelerini algılamada zorluk
- Rahatsız hissetme ve boşluk hissi
- Kalp atış hızında artış
- Sevgi eksikliği
- Panik hisleri
Ayrıca, duyguları tanımlamada ve bu duygularla ilgili bedensel duyumları ayırt etmede yaşanan sorunlar, hayal gücü eksikliği, mantıklı ve katı bir düşünme stili, stresle başa çıkma becerilerinde yetersizlik ve düşük yaşam memnuniyeti gibi belirtiler de sıkça görülmektedir.
Aleksitimi Nedenleri Neler?
Aleksitimi, erken çocukluk döneminde yaşanan deneyimler veya biyolojik faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durumun ortaya çıkmasında etkili olan başlıca nedenler şunlardır:
- Çocukluk döneminde gereken ilgi ve sevginin eksikliği
- Aile içi iletişim sorunları
- Sosyal çevreden dışlanma
- Beynin duygularla ilgili bölgelerinde yaşanan dengesizlikler
Araştırmalar, erkeklerde aleksitimi görülme oranının kadınlara göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bunun genetik ve sosyokültürel sebepleri bulunmaktadır. Kadınlarda ilişkisel benlik ve sözel ifade yetenekleri genellikle daha gelişmiş olduğundan, bu popülasyonda aleksitimi daha az yaygındır. Erkek çocuklarının duygusal gelişiminde toplum tarafından uygulanan kısıtlamalar ve kontrol mekanizmaları da bu farkı etkileyen faktörler arasında yer alır.
Aleksitiminin Tedavi Edilebilir Mi?
Aleksitimi, bireyin kişilik özelliği olarak süreklilik gösterebileceği gibi, zaman içinde daha belirgin hale gelebilir. Bu durumun tanımlanması için özel ölçekler kullanılabilir ve klinik gözlemler de teşhis sürecinde önemli bir rol oynar. Tedavi sürecinde duygu odaklı veya bilişsel terapiler uygulanabilir. Amaç, bireyin duygularını tanıması, somatik etkilerini gözlemlemesi ve bu zorluklarla başa çıkabilmesi için uygun beceriler geliştirmesidir.
Aleksitimi tehlikeli bir durum olarak değerlendirilmez, ancak kişiler arası ilişkilerde sorunlara yol açabilir. Bununla birlikte, terapiler ve destekleyici yaklaşımlar sayesinde bu zorluklar aşılabilir ve bireylerin hem kendileriyle hem de çevreleriyle daha sağlıklı ilişkiler kurmaları sağlan
