Doğu Anadolu’nun köklü aşiretlerinden Buruki aşiretinin en dikkat çekici liderlerinden biri olan Kinyas Kartal, sadece aşiret liderliğiyle değil, aynı zamanda siyasi kimliğiyle de tanınıyordu. Peki, Buruki aşiretinin eski reisi Kinyas Kartal kimdir?
Kinyas Kartal kimdir?
1900 yılında Rus Çarlığı’na bağlı Erivan’da dünyaya gelen Kinyas Kartal, Kürt kökenli bir Türk siyasetçisiydi. Bruki/Burukan aşiretinin önde gelen isimlerinden biri olarak tanınan Kartal’ın adı, Rusça'da "prens" anlamına gelen "Knyaz" kelimesinden gelmektedir. Eğitim hayatına Tiflis Askeri Lisesi’nde başlayan Kartal, ardından Bakü Askeri Akademisi’nde öğrenim gördü.
Askeri Kariyeri ve Türkiye’ye Göçü
Kartal, Sovyetler Birliği döneminde Kızıl Ordu’da görev aldı ve burada Lev Troçki’nin komutasında bulundu. Ancak 1921 sonrasında Bruki aşireti topluca Türkiye’ye göç edince, kendisi de Rus kökenli eşiyle birlikte Türkiye’ye geldi. Türkiye’de geçirdiği yıllarda siyasetle ilgilenmeye başlamadan önce iki kez sürgüne maruz kaldı. 1930 ve 1960’lı yıllarda yaşanan bu sürgünler, onun siyasi kariyerinde önemli dönüm noktalarından biri oldu.
Siyasi Hayatı ve TBMM Başkanlığı
Siyasete Adalet Partisi saflarında giren Kinyas Kartal, 1965-1980 yılları arasında dört dönem boyunca Van Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yaptı. En yaşlı üye sıfatıyla 5 Haziran - 17 Kasım 1977 tarihleri arasında beş ay boyunca TBMM Başkanlığı görevini üstlendi. Kartal, siyasi yaşamı boyunca Van ve çevresinde etkili bir isim oldu ve bölge halkı tarafından saygı gördü.
Ailesi ve Eserleri
Evli ve on çocuk babası olan Kinyas Kartal’ın oğlu Nadir Kartal da siyasete atılarak XIX. Dönem Van Milletvekili olarak görev yaptı. Kartal, 1987 yılında "Erivan’dan Van’a Hatıralarım" adlı 22 sayfalık anı kitabını yayımlayarak hayatına dair önemli kesitleri kaleme aldı.
Uzun ve hareketli bir yaşam süren Kinyas Kartal, 24 Mayıs 1991’de hayatını kaybetti. Yaşamı boyunca hem askeri hem de siyasi alanlarda önemli roller üstlenen Kartal, özellikle Van ve çevresindeki Kürt toplumu ile Türkiye siyaseti açısından dikkat çeken bir figür olarak tarihe geçti.
