Cengiz Topel olayı, Türk hava savunma tarihinde önemli bir yer tutan dramatik bir olaydır. Türk Hava Kuvvetleri'nin yetiştirdiği yetenekli pilotlardan biri olan Cengiz Topel'in, Kıbrıs Harekâtı sırasında yaşadığı olaylar, Türk askeri tarihinde dikkate değer bir yer edinmiştir. Bu olay, sadece askeri bir başarı veya trajedi olarak değil, aynı zamanda milli bir kahramanın doğuşunu da simgeler. Peki, Cengiz Topel kimdir? Cengiz Topel olayı nedir? Tüm detaylar için okumaya devam edin.
Cengiz Topel kimdir?
Cengiz Topel, 2 Eylül 1934'te İzmit'te doğan Türk pilot yüzbaşıdır. Türk Hava Kuvvetleri'nin Cumhuriyet tarihindeki ilk savaş kaybı olarak bilinir. Hayatını kaybettiği olay, 1964 yılında Kıbrıs'ın Erenköy bölgesine yapılan hava operasyonudur. Topel, operasyonda Türk Hava Kuvvetleri’ne ait dörtlü F-100 kolunun lideri olarak görevlendirilmiş ve Gemikonağı Limanı’nda bulunan Rum gemisini bertaraf etmek üzere dalış yaparken uçağı yara aldı. Uçağından paraşütle atladıktan sonra esir düşmüş ve işkence görerek öldürülmüştür. Türkiye'de adı birçok okul, mahalle, sokak ve caddeye verilerek yaşatılmaktadır.
Topel, 1934 yılında İzmit'te doğmuştur. Babası Trabzonlu Tekel tütün eksperi Hakkı Bey, annesi Mebuse Hanım'dır. Ailesiyle İstanbul'a yerleşen Topel, ilköğrenimine Bandırma'da başlamış ve Gönen’de devam etmiştir. Babasının vefatının ardından ailesiyle İstanbul'a taşınmış ve burada eğitimine devam etmiştir. İlköğrenimini Kadıköy İlkokulu'nda tamamlamış ve ortaöğrenimine Kadıköy Yeldeğirmeni Okulu’nda devam etmiştir. Daha sonra Haydarpaşa Lisesi'nde başladığı lise eğitimini Kuleli Askeri Lisesi’nde tamamlamıştır. Askeri eğitimine devam etmek üzere Kara Harp Okulu'na girmiş ve 1955 yılında asteğmen olarak mezun olmuştur.
Cengiz Topel olayı nedir?
Mezuniyetinin ardından NATO kapsamında Türk pilotlarına verilen eğitimlere katılan Topel, Gaziemir’de ve Kanada’da eğitim görmüştür. Kanada'daki eğitimi sırasında farklı uçaklarla çeşitli eğitimler almıştır. 1957 yılında pilot brövesini takarak Türkiye'ye dönmüş ve Merzifon 5. Ana Jet Üs Komutanlığı'nda göreve başlamıştır. Daha sonra Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü’ne atanmış ve burada F-100 uçağında harekât yapabilecek yeteneklere sahip bir pilot olarak yetişmiştir. 1963 yılında yüzbaşılığa terfi etmiştir.
8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs'taki Erenköy Direnişi'ne Türkiye'nin havadan müdahalesi sırasında Topel, Türk Hava Kuvvetleri’ne ait dörtlü F-100 kolunun lideri olarak görevlendirilmiştir. Ancak Gemikonağı Limanı’nda bulunan Rum gemisini bertaraf etmek üzere dalış yaparken uçağı yara almıştır. Paraşütle uçağı terk ettikten sonra esir düşmüştür. Çeşitli senaryolara göre yakalandıktan sonra işkence görmüş ve öldürülmüştür.
Topel'in vücudunda işkence izleri olduğu belirtilen otopsi raporu, onun yaşadığı zulmü gözler önüne sermiştir. Türkiye'nin ısrarlı girişimleri sonucunda naaşı 12 Ağustos 1964 tarihinde Türkiye'ye getirilmiş ve Edirnekapı'daki Sakızağacı Hava Şehitliği'nde toprağa verilmiştir.
Cengiz Topel, Kıbrıs'taki ilk Türk hava harp kaybı ve Türkiye'nin Cumhuriyet tarihindeki ilk kaybı olarak anılmaktadır. Onun adı, cesareti ve fedakarlığıyla Türk milletinin hafızasında yaşamaya devam etmektedir.