İslam hukukunda önemli bir kavram olan İcma, pek çok kişinin merakını uyandırıyor. Ancak, İcma'nın ne olduğu, çeşitleri ve örnekleri hakkında net bilgilere ulaşmak bazen zor olabilir. İslam hukukunun temel taşlarından biri olan İcma, toplumun bir araya gelerek anlaştığı konuları ifade eder. Ancak, bu kavramın çeşitleri ve somut örnekleri konusunda bilgi eksikliği yaşayanlar için açıklamalar önem taşıyor. Diyanete göre İcma nedir? İcma çeşitleri ve örnekleri nelerdir? soruların yanıtları haberimizde yer almaktadır...
Diyanete göre İcma nedir?
İslam düşüncesinde önemli bir kavram olan "İcma", Kuran ve hadislerde bulunan bazı kapalı anlamlara sahip söylemlerin anlamını ortaya çıkarabilmek için alimlerin çalışmaları sonucunda, tek bir görüş üzerinde fikir birliği sağlamalarını ifade eder. Ancak İcma'nın geçerli olabilmesi için belirli şartlar bulunmaktadır.
İcma, İslam hukukuna göre, müctehidlerin kitap (Kur'an), Sünnet ve bazı mezheplere göre kıyasın delillerine dayanarak, şeriatın konuları hakkında hüküm vermeleri veya benzer diğer hükümler arasında birleşmeleriyle gerçekleşir. Bu birleşme sürecinde katılımcıların görüş beyan etmesi veya sessiz kalmaları şeklinde iki ayrı şekilde gerçekleşebilir.
Sarih icma, müctehidlerin tek tek görüş beyan ederek aynı fikirde birleşmelerini ifade ederken, sükûti icma ise müctehidlerin sessiz kalmalarıyla gerçekleşir. Şartları gerçekleşmiş bir sarih icma kesin delil olarak kabul edilirken, sükûti icmanın delil gücü konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.
İcma'nın geçerli olabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bunlar arasında İslam peygamberi Muhammed'in vefatından sonra gerçekleşmesi, icma edenlerin müslüman ve müctehid olmaları, konu hakkında kabul edilebilecek bir fikir birliğinin oluşması ve şer'î bir hüküm hakkında olması gibi kriterler bulunmaktadır. Ayrıca icmanın bir dayanağının (senedinin) olması da önemli bir unsurdur.
İcma, İslam düşüncesinde önemli bir hüküm kaynağı olmasına rağmen, uygulanabilirlik ve geçerlilik konularında fıkıh yazarları arasında farklı görüşler bulunmaktadır.
İcma çeşitleri ve örnekleri nelerdir?
- Sarih İcma: Müctehidlerin kendi görüşlerini açıklayarak her birinin görüş birliğine varması, sarih icma olarak adlandırılır. Alimler, bu tür icmanın kesin doğruluğuna inanmaktadır.
- Sükuti İcma: Bazı müctehidlerin görüşlerini belirtmesinin ardından diğer müctehidlerin sessiz kalması ve dönemin alimlerinin konu hakkında sessiz kalmalarıyla oluşan icma, sükuti icma olarak bilinir. Alimler arasında bu tür icmanın geçerliliği konusunda tartışmalar devam etmektedir.
İcma Örnekleri : Sigara içmenin Kuran veya sünnette açık bir hükmünün olmamasına rağmen, sağlığa zararlı olduğu düşünülen maddelerin hükümlerinden yola çıkılarak alimler, sigaranın helal olmadığı konusunda icma etmişlerdir. Benzer şekilde, şarabın haram olduğu ve öğle namazının farzının dört rekât olduğu konuları da icma örnekleri arasında sayılabilir.
