Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Sıfır Atık hareketi kapsamında hayata geçirilen “Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA)” sistemiyle ilgili detayları kamuoyuyla paylaştı. 2025 yılı sonuna kadar tüm Türkiye genelinde uygulanacak sistem, çevre dostu bir dönüşüm hedefliyor. İşte 11 soruda yeni sistemin işleyişi ve sağlayacağı faydalar:
Depozito Yönetim Sistemi (DYS) nedir?
Depozito Yönetim Sistemi, satın alınan ambalajlı ürünlerin tüketildikten sonra iadesini ve depozito bedelinin geri ödenmesini esas alıyor. Bu model, döngüsel ekonomi ve sıfır atık prensiplerine katkı sağlamayı amaçlıyor.
Depozito sistemi neler sağlıyor?
Sistem, ambalaj atıklarının kaynağında ayrıştırılmasını kolaylaştırarak geri dönüşüm süreçlerini hızlandırıyor. Ayrıca doğal kaynakların korunmasını, enerji tasarrufunu ve karbon emisyonlarının azaltılmasını destekliyor. Hedef: 2053 Net Sıfır Emisyon vizyonuna katkı sunmak.
DOA mobil uygulaması nedir ve nasıl çalışır?
DOA, tüketicilerin ambalaj iade süreçlerini kolaylaştıracak bir mobil uygulama. Uygulama Android ve iOS platformlarından ücretsiz indirilebiliyor. Tüketiciler, depozito makinelerinde karekod okutarak iade işlemini tamamlıyor. Depozito bedeli, uygulamadaki e-cüzdana yükleniyor ve bakiye, anlaşmalı restoran, market ve POS cihazlarında kullanılabiliyor.
Finansal sistem ve entegrasyon
DOA’nın tüm finansal altyapısı Türkiye Emlak Katılım Bankası tarafından destekleniyor. Tüketiciler, biriken bakiyelerini banka hesaplarına havale edebiliyor ve doğrudan harcayabiliyor.
Uygulamanın Türkiye genelinde yaygınlaşması
Sakarya’da pilot olarak başlayan proje, 2025 yılı sonuna kadar Türkiye’nin tüm il ve ilçelerine yayılacak. Böylece ülke genelinde döngüsel ekonomiye geçiş hızlanacak.
Hangi kurumlar destek veriyor?
Sistemin yönetimini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) üstleniyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) de projede aktif rol oynuyor.
Hedef: Yıllık 25 milyar ambalaj toplama
Sistem sayesinde Türkiye genelinde her yıl yaklaşık 25 milyar ambalajın toplanması hedefleniyor. Bu sayede geri dönüşüm oranlarının artırılması ve çevresel etkilerin azaltılması bekleniyor.
DOA logolu ambalajlar
1 Ağustos 2023’ten itibaren Darphane ve Damga Matbaası işbirliğiyle 22 milyar adet içecek ambalajına DOA logosu yerleştirildi. Bu ambalajlar, depozito kapsamında tüketicilere sunuluyor.
Ekonomik kazanç: 520 milyon avro
Sistemin ekonomik boyutu da dikkat çekici. Yıllık yaklaşık 520 milyon avroluk bir katma değer yaratılması planlanıyor. Bu gelir, hem çevresel hem ekonomik sürdürülebilirliği destekleyecek.
Hangi ambalajlar depozito kapsamında?
Cam, plastik ve alüminyum malzemeden üretilen, 0,1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar depozito kapsamında. Üzerinde DOA logosu bulunan bu ambalajlar iade edildikçe tüketiciler depozito bedelini geri alacak.
Türkiye’nin çevre dostu geleceğine yönelik önemli bir adım olan DOA sistemi, hem ekonomik hem de çevresel açıdan büyük bir dönüşümü beraberinde getiriyor. 2025 yılı itibarıyla ülke genelinde uygulanacak sistem, Sıfır Atık hareketinin en somut adımlarından biri olmaya aday.
