Bugün tüm dünyada kadın hakları ve eşitliği için bir farkındalık günü olarak kutlanan 8 Mart, aslında hangi tarihi olaylardan doğdu? Pek çok insan Dünya Kadınlar Günü’nün ilk kez kutlandığı yılı ve neden seçildiğini tam olarak bilmiyor. Peki, Dünya Kadınlar Günü ilk ne zaman kutlandı?
Dünya Kadınlar Günü ilk ne zaman kutlandı?
Dünya Kadınlar Günü, kadınların başarılarını kutlayan küresel bir gün olmasının yanı sıra, cinsiyet eşitsizliği ve ayrımcılığa dikkat çekmek için de önemli bir fırsattır. 100 yılı aşkın süredir kutlanan bu özel gün, kadınların hakları için verdikleri mücadelenin bir simgesi haline gelmiştir.
Kadınların hak arayışındaki en önemli dönüm noktalarından biri, 1908 yılında New York’ta 15 bin tekstil işçisi kadının daha iyi çalışma koşulları ve seçme hakkı talebiyle yürüyüş düzenlemesidir. Bir yıl sonra Amerika Sosyalist Partisi, 8 Mart’ı "Ulusal Kadınlar Günü" olarak ilan etti.
1910’da Almanya’dan Clara Zetkin, bu özel günü uluslararası bir hareket haline getirme fikrini ortaya attı. Danimarka’nın Kopenhag kentinde düzenlenen Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’na katılan 17 ülkeden 100 kadın, Zetkin’in önerisini oy birliğiyle kabul etti.
1911 yılında Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de ilk uluslararası etkinlikler düzenlendi. Birleşmiş Milletler (BM), 1977’de Dünya Kadınlar Günü’nü resmen tanıdı ve her yıl özel bir tema belirlemeye başladı.
8 Mart’ın Tarihi Neden Bu Gün?
Clara Zetkin, Kadınlar Günü için belirli bir tarih önermemişti. Ancak 1917’de Rus kadın işçilerin "Ekmek ve Barış" talebiyle başlattığı protestolar, 23 Şubat’ta (Jülyen takvimine göre) gerçekleşmişti. Bu tarih, Miladi takvimde 8 Mart’a denk geldiği için Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edildi.
Bugün birçok ülkede resmi tatil olan 8 Mart, çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Çin’de kadın çalışanlara yarım gün izin verilirken, İtalya’da bu gün "Festa della Donna" adıyla anılıyor ve mimoza çiçekleri hediye ediliyor.
Türkiye’de 8 Mart resmi tatil değil, ancak kadınlar bu günü yürüyüşler ve mitinglerle kutlamaya devam ediyor. 2003 yılından itibaren Taksim’de düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü, son yıllarda yasaklarla karşılaşıyor ve polis müdahaleleriyle engelleniyor.
Rusya’da çiçek satışlarının iki katına çıktığı bu özel gün, Uganda gibi ülkelerde ise her yıl farklı bir temayla kutlanıyor. ABD’de ise Mart ayı "Kadınların Tarihi Ayı" olarak kabul ediliyor.
Dünya Kadınlar Günü'nün Renkleri ve Anlamları
Kadın hakları hareketinde mor, yeşil ve beyaz renkleri öne çıkıyor. Mor adaleti ve saygınlığı, yeşil umudu, beyaz ise (tartışmalı da olsa) saflığı temsil ediyor. Bu renkler, 1908 yılında İngiltere’deki Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (WSPU) tarafından belirlendi.
2025 Dünya Kadınlar Günü Teması
BM’nin 2025 yılı için belirlediği tema, "TÜM kadınlar ve kız çocukları için: Haklar, Eşitlik ve Güçlendirme" olarak duyuruldu. Dünya Kadınlar Günü’nün resmi internet sitesi ise “Eylemi Hızlandır” (Accelerate Action) temasını benimsedi.
Dünya Kadınlar Günü Neden Hâlâ Gerekli?
Veriler, cinsiyet eşitliğine ulaşmada daha kat edilmesi gereken çok yol olduğunu gösteriyor. BM’ye göre, 2023 yılında çatışma bölgelerinde cinsel şiddet olaylarında %50’lik bir artış yaşandı ve mağdurların %95’i kadınlar ve kız çocuklarıydı.
UNICEF, dünya genelinde 119 milyon kız çocuğunun eğitim hakkından mahrum kaldığını bildirirken, Dünya Bankası ise kadınların erkeklerle eşit haklardan yalnızca üçte iki oranında faydalandığını ortaya koyuyor.
