İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan’ın 2019 yılında büyük yankı uyandıran “Duvara Bantlanmış Muz” adlı eseri, sanat dünyasında yeni bir rekor kırdı. Sotheby’s müzayede evinde yapılan açık artırmada tam 6,2 milyon dolara satılan bu eser, hem sanatseverler hem de eleştirmenler arasında yeniden tartışma konusu oldu.
Rekor Satış: Müzayede Evi ve Alıcıdan Açıklamalar
Sıradan bir muzu duvara gümüş bantla yapıştırarak oluşturulan eser, 2019 yılında 120 bin dolara satılmış ve sosyal medyada geniş yankı uyandırmıştı. Eserin üç kopyasından biri olan bu çalışma, geçtiğimiz günlerde Sotheby’s tarafından yeniden açık artırmaya sunuldu. Tekliflerin 800 bin dolardan başladığı ve kripto para birimlerinin kabul edildiği müzayedede fiyat, kısa sürede tahminleri aşarak 6,2 milyon dolara ulaştı.
Eseri satın alan kripto girişimcisi Justin Sun, Sotheby’s aracılığıyla yaptığı açıklamada, “Bu sadece bir sanat eseri değil, aynı zamanda bir kültürel fenomen. Bu eserin gelecekte daha fazla düşünce ve tartışmaya ilham vereceğine inanıyorum” dedi. Sun ayrıca, “Bu eserin hem sanat tarihindeki hem de popüler kültürdeki yerini onurlandırmak için muzu yemeyi planlıyorum” ifadelerini kullandı.
"Bu Bir Şaka Değil"
Sanatçı Maurizio Cattelan, eserin ortaya çıkış sürecine ilişkin 2021 yılında yaptığı bir açıklamada, bunun bir şaka olmadığını özellikle vurgulamıştı. Cattelan, eserinin “değer verdiğimiz şeylerin bir yansıması” olduğunu belirterek, sanatın algılanış biçimine farklı bir açıdan yaklaşmak istediğini ifade etmişti.
“Comedian” adlı eser, ilk kez 2019 yılında Miami’de düzenlenen Art Basel fuarında sergilendiğinde dünya çapında dikkat çekmişti. Eserde kullanılan muzun sıradan bir marketten alınmış olması, sanatın değerini sorgulayan yeni tartışmalara zemin hazırlamıştı.
Sanat Dünyasında İkiye Bölünen Görüşler
Sanat çevreleri, “Duvara Bantlanmış Muz”un değeri ve sanat dünyasındaki yeri konusunda ikiye bölünmüş durumda. Kimi eleştirmenler, eserin kavramsal sanat anlayışını temsil ettiğini savunurken, kimileri ise bunun sadece “göz boyama” olduğunu öne sürdü.
Eserin sergilendiği galerilerde uzun kuyruklar oluşmuş, birçok kişi sırf bu eseri görmek için saatlerce beklemişti. Ancak, eserin başına gelenler bununla sınırlı kalmadı.
Performans Sanatı mı, Vandalizm mi?
Gürcistan doğumlu Amerikalı performans sanatçısı David Datuna, eserin sergilendiği sırada duvardan söküp muzu yedi. Datuna, bu eylemini “Sanat performansı... Aç sanatçı…” diyerek açıkladı. Eseri yemeden önce iki saat boyunca “acıkmayı beklediğini” söyleyen Datuna, “Bu bir muz değil, bir kavram. Ben sadece sanatçının kavramını yedim. Sanırım tarihte ilk kez bir sanatçı, bir başka sanatçının kavramını yedi” dedi.
Datuna’nın bu hareketi sosyal medyada geniş yankı uyandırsa da kendisi hakkında herhangi bir yasal işlem yapılmadı. Konuyla ilgili bir basın toplantısı düzenleyen Datuna, “Bu vandalizm değil. Performans sanatıdır. Kesinlikle pişman değilim” ifadelerini kullandı.
Sonuç
Sanat dünyasında kavramsal sanat tartışmalarını yeniden alevlendiren “Duvara Bantlanmış Muz,” sadece bir sanat eseri olmanın ötesinde kültürel bir fenomen haline geldi. Peki, 6,2 milyon dolarlık bu muz gerçekten de sanat tarihinin önemli bir parçası mı, yoksa tartışmaların son bulmadığı bir şaka mı? Bu sorunun cevabını zaman gösterecek.