Ecrimisil, hukuki bir kavram olarak, bir mal sahibinin izni olmadan malının başka kişiler tarafından kullanılması durumunda devreye giren bir tazminat talebidir. Peki, Ecrimisil nedir? Ecrimisil talep edebilme şartları nelerdir?
Ecrimisil nedir?
Ecrimisil, bir taşınmazın hak sahibi dışında bir kişi tarafından hukuka aykırı şekilde kullanılması durumunda talep edilebilen bir tazminat türüdür. Taşınmazın hak sahibinin rızası olmadan ya da hukuki bir gerekçe bulunmaksızın kullanılması, haksız işgal olarak değerlendirilir ve bu kullanım sonucu oluşan zararın tazmini amacıyla ecrimisil talep edilebilir. Yargıtay’ın içtihatları doğrultusunda şekillenen ecrimisil, hukuki niteliği itibarıyla haksız fiil kaynaklı bir tazminat türü olarak kabul edilir ve kötü niyetli zilyedin iade yükümlülüğü çerçevesinde ele alınır.
Ecrimisil talebinde bulunulabilmesi için iki temel şart aranır. Birincisi, taşınmazın kötü niyetli bir şekilde işgal edilmesidir. Kötü niyet, taşınmazı kullanan kişinin bu kullanımın hukuka aykırı olduğunu bilmesi ya da bilebilecek durumda olmasıdır. İkincisi ise haksız işgal sonucu hak sahibinin zarar görmesidir. Bu zarar, taşınmazın kullanılamaması ya da taşınmazdan elde edilebilecek gelirden mahrum kalınması şeklinde ortaya çıkabilir.
Ecrimisil talepleri için belirlenen zamanaşımı süresi, Yargıtay’ın İçtihadı Birleştirme Kararlarına göre 5 yıl olarak uygulanmaktadır. Bu süre, ecrimisil davasının açıldığı tarihten geriye doğru hesaplanır ve bu süre içinde gerçekleşen haksız işgaller için tazminat talep edilebilir.
Ecrimisil talep edebilme şartları nelerdir?
Birlikte mülkiyet söz konusu olduğunda, taşınmazın paydaşları arasında ecrimisil talep edilebilmesi için "intifadan men" şartı aranır. Bu, bir paydaşın taşınmazı kullanmak istediğini diğer paydaşlara bildirmesi anlamına gelir. Bu bildirim herhangi bir şekil şartına tabi olmasa da noter aracılığıyla yapılması, ileride doğabilecek uyuşmazlıkların önlenmesi açısından faydalı olur. Ancak, bazı durumlarda intifadan men şartı aranmaz. Örneğin, taşınmazın doğal ürün veren ya da kiraya verilerek gelir elde edilen bir yer olması, kamu malı niteliği taşıması veya kullanım anlaşması bulunması gibi hallerde bu şartın yerine getirilmesi gerekmez.
Ecrimisil bedelinin tespiti, taşınmazın niteliği, büyüklüğü, çevre özellikleri ve emsal kira bedelleri dikkate alınarak yapılır. Bunun yanında, haksız işgal nedeniyle meydana gelen zararlar, taşınmazın eskimesi ya da hor kullanılması sonucu oluşan kayıplar ve hak sahibinin mahrum kaldığı kazançlar da değerlendirmeye alınır. Uzun yıllara yayılan haksız işgallerde dönemsel kira geliri hesaplanır ve TÜFE artış oranları uygulanır.
Ecrimisil davalarında görevli mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca, malvarlığına ilişkin davalar bu mahkemelerde görülür. Ancak, ecrimisil taleplerine ilişkin özel düzenlemeler varsa bu kurallar dikkate alınır. Ecrimisil taleplerinde davanın açılmasından önce ihtarname gönderilmesi zorunlu olmasa da işlem güvenliği açısından önerilmektedir.
