Yurtiçi ÜFE artışının içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 100’den fazla veya içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması durumunda enflasyon muhasebesi uygulanıyor. Belli bir süre erteleme sonrası nihayet bu yıl uygulamaya geçiliyor, ancak bir farkla, o da vergisel karşılığı bulunmuyor. Sadece bilançolar reel değerlerine ulaşmak suretiyle gerçeğe uygun hale getirilecek.
Maddeler itibariyle önemli gördüğümüz hususların altını bu suretle çizelim.
1-) 31.12.2023 tarihli bilançoda yer alan parasal olmayan kalemler enflasyon muhasebesine tabidir. Gelir tablosunda herhangi bir düzeltme yapılmayacak.
2-) Yapılan düzeltme sonrası oluşan kar ve zararlar geçmiş yıl karı/zararı hesaplarına alınacak ve vergiye tabi tutulmayacak.
3-) Tam mükellefiyete tabi olan ve defterlerini bilanço esasına göre tutan tüm Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri için ihtiyari değil zorunludur.
4-) 31.12.2023 tarihli bilançodaki parasal olmayan kıymetler tespit edilecek ve düzeltme katsayısı ile çarpılmak suretiyle güncel değere ulaşacak.
5-) Parasal olmayan kıymetler nedir sorusunun cevabı ise şöyle; hisse senetleri, ticari mallar, ilk madde ve malzemeler, iştirakler, bağlı ortaklıklar, arazi ve arsalar, binalar, taşıtlar, demirbaşlar, tesis makine ve cihazlar, birikmiş amortismanlar, haklar, şerefiye bedelleri vs.
Öz sermaye kalemleri de parasal olmayan kıymet olarak değerlendirilmektedir.
6-) Kasa, banka, alacaklar gibi parasal kalemlerde herhangi bir düzeltme yapılmayacak.
7-) Düzeltme katsayısı nedir sorusunun cevabı ise şöyle; bilanço günündeki fiyat endeksi rakamının düzeltmeye konu işlemin gerçekleştiği tarihteki fiyat endeksi rakamına bölünmesi suretiyle tespit edilen katsayıdır.
8-) Düzeltme sonucu oluşan karlar 648 no.lu hesaba, zararlar 658 no.lu hesaba aktarılır. Daha sonra 698 no.lu Enflasyon Düzeltme Hesabı marifetiyle 570 Geçmiş Yıl Karları veya 580 Geçmiş Yıl Zararları hesabına aktarılır. 31.12.2023 tarihli bilançoda bu şekilde izlenir.
9-) 31.12.2023 tarihli bilanço aynen 01.01.2024 tarihli açılış bilançosu şeklinde yeni yılın resmi olur.
10-) 2024 yılının ilk çeyreğinde enflasyon düzeltmesine devam edilecek ve bunun sonucunda oluşan kar ve zararlar ilk geçici vergi matrahının tespitinde dikkate alınacaktır.
Görüldüğü üzere 2023 yılında her ne kadar enflasyon muhasebesi uygulansa da bunun vergi matrahına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla fiktif karlar üzerinden vergi ödeme noktasına 2023 yılında da devam edilecektir. İşin tek pozitif tarafı, bilançolar daha gerçekçi rakamlar üzerinden değerlendirilecek ve 2024 yılından itibaren enflasyondan arındırılmış karlar vergiye tabi tutulacaktır.