Mekke’nin köklü ailelerinden Benî Mahzûm kabilesine mensup olan Erkam bin Ebü’l Erkam, genç yaşta Müslüman olarak İslam’ın ilk yıllarında büyük fedakârlıklar yaptı. Peki, Erkam bin Ebü'l Erkam kimdir?
Erkam bin Ebü'l Erkam kimdir?
Erkam bin Ebü’l Erkam (594-675), İslam’ın ilk yıllarında Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.) destek veren ve evini İslam’ın yayılması için açan önemli sahabelerden biridir. Mekke’nin köklü ailelerinden Benî Mahzûm kabilesine mensup olan Erkam (r.a.), genç yaşta Müslüman olarak İslam davasına büyük katkılar sağlamıştır.
Genç Yaşta İslam’la Şereflenmesi
Erkam bin Ebü’l Erkam, henüz 17 yaşındayken Müslüman oldu. Onun ilk Müslümanlardan biri olduğu ve İslam'ı kabul eden 7. veya 12. kişi olduğu rivayet edilir. Mekke müşriklerinin baskılarının arttığı dönemde, İslam’ı öğrenmek ve yaşamak isteyen sahabeler için güvenli bir alan sağlama ihtiyacı doğmuştu. İşte bu noktada Erkam (r.a.), evini Müslümanların hizmetine açarak büyük bir fedakârlık gösterdi.
Darü'l-Erkam: İlk İslami Topluluk Merkezi
Mekke’de, Safa Tepesi’nin yakınlarında bulunan Erkam bin Ebü’l Erkam’ın evi, kısa sürede İslam’ın ilk eğitim ve toplanma merkezi haline geldi. Darü’l-Erkam adı verilen bu ev, Müslümanlar için bir sığınak, bir ilim yuvası oldu. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), burada sahabeleri eğitmiş, yeni inen vahiyleri açıklamış ve İslam'ın ilk topluluk yapısını oluşturmuştur.
Mekke’de baskılar arttıkça, yeni Müslümanlar zulümden kaçıp buraya sığınıyor, ibadetlerini gizlice burada yapıyorlardı. Hz. Hamza, Hz. Ömer, Hz. Ammar bin Yasir ve Hz. Mus’ab bin Umeyr gibi önemli sahabeler de burada Müslüman olmuştu. Hz. Ömer’in İslam’ı kabul etmesiyle birlikte, Müslümanlar Darü’l-Erkam’dan çıkarak inançlarını açıkça yaşamaya başladılar.
Medine’ye Hicret ve Katıldığı Savaşlar
Erkam bin Ebü’l Erkam, İslam’ın ilk yıllarında Medine’ye hicret eden öncü Müslümanlardan biriydi. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), onu Ensar’dan Ebû Talha Zeyd bin Sehl ile kardeş ilan etti ve ona bir ev ve arazi tahsis etti. Medine’de İslam toplumunun gelişmesine katkı sağlayan Erkam (r.a.), Bedir, Uhud ve Hendek gibi önemli savaşlarda yer alarak İslam’ın korunması için büyük mücadeleler verdi.
Vahiy Kâtipliği ve Zekât Memurluğu
Okuma yazma bilen sahabelerden biri olan Erkam bin Ebü’l Erkam, Peygamber Efendimizin (s.a.v.) vahiy kâtipleri arasında yer aldı. Aynı zamanda İslam toplumunun yönetimi için önemli bir görev olan zekât memurluğunu üstlendi ve bu görevi titizlikle yerine getirdi.
İslam’daki İlk Vakıf
Erkam bin Ebü’l Erkam, Mekke’deki meşhur evini İslam’a hizmet etmek amacıyla vakfetmiş ve bu evin satılmaması ve miras olarak bölünmemesi gerektiğini vasiyet etmiştir. Böylece İslam tarihindeki ilk vakıf olarak kabul edilen bu bağış, İslam toplumunun gelecekte vakıf müesseseleri kurmasına ilham kaynağı olmuştur. Erkam’ın vakfiyesi şu sözlerle tarihe geçmiştir:
"Bu, Erkam’ın Safa’daki evi hakkında verdiği sözü ve vasiyetidir. Bu ev satılamaz, miras olarak devredilemez."
Bu ev, Osmanlı dönemine kadar çeşitli değişimlere uğramış, Sultan III. Murad zamanında mescide dönüştürülmüştür. Günümüzde ise maalesef bu evin yeri tam olarak tespit edilememektedir.
