İzmir'in Bornova ilçesinde yer alan Erzene Mahallesi, asırlık evleri ve sessiz sokaklarıyla zamanda yolculuk hissi yaşatıyor. Ancak hızlı kentleşme ve bakımsızlık, bu tarihi dokunun geleceğini tehdit ediyor. Mahalledeki yapıların durumu ve bölgenin nasıl korunabileceği tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Bornova'nın En Eski Yerleşiminde Tarihi Evler ve Sakinlik!
İzmir’in kültürel dokusu denince ilk akla gelen semtlerden biri olan Bornova, sadece kalabalık çarşısı ya da Büyük Park çevresindeki modern hayatıyla değil; aynı zamanda yüzyıllardır ayakta kalan eski sokaklarıyla da dikkat çeker. Bu sokakların başında ise Erzene Mahallesi’nin iç içe geçmiş, zamanın izini taşıyan ara yolları gelir. Özellikle Büyük Park’ın hemen ardında yer alan bu bölge, Bornova’nın tarihî kimliğini adım adım hissettiren bir açık hava arşivi gibidir.
Taşın Hafızası: Rumlardan Kalan Tarihi Evler
Erzene Mahallesi'nin birçok sokağında, 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Rumlar tarafından inşa edilmiş taş evlere rastlamak mümkün. Kimi zamana direnmeyi başarmış, kimi ise yorgun duvarlarıyla hâlâ ayakta kalmaya çalışıyor. Restore edilmiş olanlar, modern kullanımın izlerini taşısa da mimari özgünlüğünü büyük ölçüde koruyor: Taş duvarlar, yüksek tavanlar, ahşap panjurlar ve ferforje detaylar hâlâ varlığını sürdürüyor. Restore edilmemiş olanlar ise mahalledeki sessiz zaman tanıkları olarak, Bornova’nın geçmişine saygı duruşunda bulunuyor adeta.
Bu evlerin çoğu, geçmişte Bornova’nın Rum ve Levanten nüfusu tarafından kullanılmış. Şimdilerde ise ya özel mülk olarak değerlendirilmiş ya da butik işletmelere dönüştürülmüş durumda.
Sokaklar Sessiz, Tarih Konuşuyor
Erzene’nin dar sokaklarında yürürken, bir şehrin nasıl sakinliğe bürünebileceğini gözlemliyorsunuz. Modern kent yaşamının gürültüsünden sadece birkaç adım uzaklıkta, neredeyse bir zaman kapsülünün içindesiniz. Bu sokaklar, yürüyüş yapmak isteyenler için Büyük Park’ın kalabalığına alternatif bir rota sunuyor. Arnavut kaldırımları üzerinde, gölgeli ağaçların arasında yürümek; sokak aralarından yükselen eski evlerin siluetine bakarken nostaljiye dalmak kaçınılmaz.
Mahalle Esnafı: Kültürün Canlı Temsilcileri
Tarihi dokunun yanı sıra Erzene sokakları, mahalle kültürünü yaşatmaya devam eden küçük esnafla da değer kazanıyor. Bakkallar, terziler, eski usul kahvehaneler ve kuşaktan kuşağa aktarılan fırınlar, bölgenin özgün ruhunu diri tutuyor. Modern zincir mağazaların gölgesinde unutulmaya yüz tutmuş bu esnaf tipi, Erzene’de hâlâ nefes alıyor. Onlarla yapılan kısa bir sohbet bile, semtin geçmişine dair pek çok bilgiye ulaşmanızı sağlayabilir.
Büyük Park’a Alternatif: Sessiz ve Yeşil Bir Rota
Bornova’nın kalbi olan Büyük Park, özellikle hafta sonları oldukça kalabalık olabiliyor. Ancak Erzene’nin içinden geçen yürüyüş rotası, sakinlik arayanlar için adeta bir kaçış noktası. Parkın arka cephesinden başlayan bu rota, eski evlerin önünden geçerek zaman zaman daralıyor, bazen de aniden geniş bir avluyla sizi şaşırtıyor. Özellikle sabah erken saatlerde veya akşam üzeri yapılan yürüyüşler, fiziksel olduğu kadar zihinsel bir arınmaya da dönüşebiliyor.
Yerel Yönetim ve Koruma Çabaları
Bornova Belediyesi son yıllarda bu bölgedeki tarihi dokunun korunması için çeşitli adımlar atmaya başladı. Bazı evlerin restorasyon süreçleri destekleniyor; sokakların altyapısı iyileştiriliyor. Ancak hâlâ birçok yapının özel ilgiden ve kaynak desteğinden yoksun olduğunu belirtmek gerek. Erzene’nin kültürel mirası yalnızca fiziksel değil; aynı zamanda yaşayan bir belleğe dayanıyor. Bu yüzden bölgenin geleceği, yalnızca belediyenin değil, İzmirlilerin kolektif sahiplenmesiyle şekillenecek.
