Fırat Nehri, binlerce yıldır Anadolu'nun can veren damarlarından biri olmuştur. Doğudan batıya akan bu muhteşem nehir, hayatın devamlılığını sağlayan sulardan biridir. Ancak, Fırat Nehri'nin rotası boyunca hangi illerden geçtiği ve nehir boyunca hayatın nasıl şekillendiği merak konusudur. Bu yazıda, Fırat Nehri'nin geçtiği illerle birlikte doğal ve kültürel zenginliklerini keşfedeceğiz.
Fırat nehri nereden geçer?
Fırat Nehri, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağı olarak bilinir ve kaynağını Ağrı Diyadin'den gelen Murat Nehri ile Erzurum Dumludağ'dan gelen Karasu Nehri'nden alır. Bu iki nehir, Elazığ ilinde birleşerek Fırat Nehri'ni oluşturur. Fırat Nehri, yolculuğuna başladıktan sonra Erzincan, Sivas, Tunceli, Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman, Gaziantep ve Şanlıurfa illerinin sınırlarını belirler ve ardından Suriye'ye geçer. Daha sonra Irak topraklarına ulaşır. Irak'ta, Dicle Nehri ile birleşerek Şatt'ül-Arab'ı oluşturur ve sonunda Basra Körfezi'ne dökülür. Fırat Nehri'nin en önemli kolları arasında Murat Nehri, Karasu Nehri, Tohma Çayı, Peri Çayı, Kahta Çayı, Çaltı ve Munzur Suyu bulunmaktadır.
Türkiye'nin coğrafi yapısını zenginleştiren Fırat Nehri, toplamda 2.800 km uzunluğa sahipken, ülke sınırları içinde kalan kısmı 1263 km uzunluğundadır. Bu nehir, geniş bir su toplama havzası olan 720.000 km²'lik bir alana sahiptir. Türkiye'nin en geniş su toplama havzasına sahip olan Fırat Nehri, yılda ortalama 30 milyar m³ su taşımaktadır, ve bu suyun %80'i Keban Barajı'nın yukarısından gelmektedir. Kış aylarında yağışların kar şeklinde olması nedeniyle nehre olan debi yaklaşık olarak 200 m³/sn'dir. Ancak ilkbaharda, yağmurların ve karların erimesinin etkisiyle akış hızı hızla artar ve 2000 m³/sn'ye kadar ulaşır. Su miktarı Temmuz ayından itibaren azalmaya başlar ve Eylül ile Ekim aylarında en düşük seviyeye geriler. Fırat Nehri'nin akış rejimi, diğer Türk nehirlerine göre daha dengelidir. Mart ile Haziran ayları arasında yavaş yavaş kabarırken, Temmuz ile Ocak ayları arasında çekilmesine rağmen hala bol miktarda su taşımaktadır.
