Akdamar Adası, Gevaş İlçesi sınırları içerisinde yer alır. Adanın güneydoğusunda konumlanmış olan kilise, Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-921 yılları arasında Keşiş Manuel'e yaptırılmıştır ve Kutsal Haç adanmıştır. Kilisenin tarihini belirlemek zor olmakla birlikte, kuzeydoğusundaki şapelin 1296-1336 tarihlerinde, batısındaki jamatonun ise 1763'te eklenmiş olduğu bilinmektedir

Güneyindeki çan kulesi ise 18. yüzyıl sonlarında yapılmıştır. İlk olarak saray kilisesi olarak inşa edilen yapı daha sonra manastır kilisesine dönüştürülmüştür. 2007'deki restorasyon çalışmalarının ardından Anıt Müze olarak ziyarete açılmıştır. Kilisenin mimarisi dikkat çekici olmakla birlikte, dış cephelerindeki figürlü taş plastiği de önemlidir.

Merkezi kubbeli, dört yapraklı yonca biçimli haç plana sahip olan kilisenin orta mekanı yüksek kasnaklı bir iç kubbe ve dıştan piramidal bir külahla örtülüdür. Kilisede dikey vurguyu güçlendirmek için kubbenin yüksek tutulması tercih edilmiştir. Kiliseye batı ve güneyden girilmektedir ve çevresi sonraki dönemlerde eklenen yapılarla çevrelenmiştir.

Kilisenin dışındaki figürlü süslemeler oldukça çeşitlidir ve İncil ve Tevrat'tan alınan sahnelerin yanı sıra çeşitli dünyevi motifler de bulunmaktadır. Kilisenin içindeki freskler genellikle Hz. İsa ile ilgili konuları işlemektedir, ancak günümüzde büyük ölçüde tahrip olmuşlardır.

Kilisenin inşasında kesme taş malzeme kullanılmış olup, dış cephelerdeki mimari plastik kiliseye etkileyici bir görünüm kazandırmaktadır. Ayrıca, Orta Asya Türk sanatının etkilerini taşıyan Abbasi motifleri, kilisenin önemini daha da artırmaktadır.