Hazırlayan: İzmir Müftülüğü Vaizesi Fatma Özmen Ergen
Ayet-i Kerime
"Allah, sizi güçsüz olarak yaratan, sonra güçsüzlüğün ardından bir güç veren, sonra gücün ardından bir güçsüzlük ve yaşlılık verendir. O dilediğini yaratır. O hakkıyla bilendir, kudret sahibi olandır." (Rûm, 30/54)
Hadis-i Şerif
İbn Abbas'ın (r.a.) rivayet ettiğine göre, Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: "Hoş gör ki, hoş görülesin." (İbn Hanbel, 1, 249)
Dua
Allah’ım! Kötü fiillerden ve kötü ahlaktan beni koru. Bu kötülüklerden koruyabilecek olan da yalnızca Sensin. (Nesâi, İftitah, 16)
Sohbet
Ona tebessüm edelim, onu ismiyle çağıralım. Onu sevdiğimizi, ona değer verdiğimizi söyleyelim. Sevgimizi gizlemeyelim. Ona "İyi ki varsın!" deyip kendisini değerli hissettirelim. O konuşurken hiçbir şeyle ilgilenmeden, aktif olarak onu dinleyelim. Yeteneklerinin ve iyi yönlerinin farkında olalım. Onu yapmacık olmayan bir tarzda övecek fırsatlar bulalım. Yaptığı şeyden hoşlanmasak bile hala onu bir insan olarak takdir ettiğimizi anlamasına yardımcı olalım. Aile içinde verilecek bir karara onu da dahil edelim ve görüşünü alalım. Kişisel mahremiyetine saygı duyalım ve odasına girerken izin alalım.
Ergenlik sebebiyle öfke patlaması yaşadığında ve sürekli bize itiraz ettiğinde ona küsmeyelim, onunla iletişimimizi sürekli tutalım. Yaşadığı bu durumun geçici olduğunu bilelim. Eğer biz ona küsersek, dışarıda onu dinleyip anlayacak ve ona değer verecek birçok kötü niyetli insanın onu beklediğini unutmayalım.
Ona topluluk içinde nasihat etmeyelim. Unutmayalım ki bir kişiye insanların arasında yapılan uyarı, ona hakaret etmek gibidir. O bir hata yaptığında onu azarlayıp ona kızmayalım. Bu hatasını fırsata çevirerek ona doğru olan davranışı sevgiyle ve nezaketle öğretelim. Onu eleştirirken sandviç metodunu kullanalım. Önce onun güzel bir özelliğini belirtelim. Sonra olumsuz davranışını değiştirmesi durumunda daha mutlu olacağımızı ifade edebiliriz. En sona da yine onun olumlu bir özelliğini ekleyebiliriz. Peygamberimiz "Abdullah ne güzel bir insan, keşke gece namazlarını ihmal etmese." demişti ya hani, ondan sonra Abdullah b. Ömer (r.a.) gece namazını hiç aksatmamıştı (Buhârî, Fedâilü ashâbi'n-nebî, 19).
Genç, kuralları kendisiyle birlikte koymayı ve kuralların gerekçelerini ona açıklamayı önemser. Kuralların onun iyiliği için konulduğunu, onun hürriyetini ortadan kaldırmak amacımızın olmadığını anlatmalıyız.
Onun değer verdiği şeylere biz de değer verelim. Bizim için çok önemli olmasa da onun için önemli olmasına saygı gösterelim. Onun için dış görünüşü çok önemlidir. Görünüşü konusunda övgü ifadeleri kullanabiliriz ancak olumsuz sözler onu üzer. Helal-haram sınırlarını ve toplumun ahlaki beklentilerini aşmadığı sürece saçına, giyimine, zevkine, tercihlerine müdahale etmeyelim. Onun isteklerine kulak tıkamayalım. Önce ona kendimizi sevdirelim, gönlüne girelim, imanı öğretelim, sonra İslam'ı anlatalım. Peygamberimiz (s.a.s.) de gençlerin yanlışlarını sevgi ve merhametle düzelterek bize en güzel örnek olmuştur (İbn Mâce, Mukaddime, 9).
Fetva
Baba çocuklarının bir kısmını evlendirdikten sonra vefat ederse bekar kalan çocukları, mirastaki hisselerine ek olarak terekeden evlenme masraflarını karşılama hakkına sahip olurlar mı?
İslam alimleri babanın evladını evlendirmek zorunda olup olmadığı konusunda farklı görüşler serdetmişlerdir. Hanefî ve Şâfiî âlimleri babanın, çocuğunu evlendirmesinin vacip olmadığını söylerken, Hanbelî âlimleri, çocuğun nafakası babasına aitse babası onu evlendirmek zorundadır, demişlerdir (Mâverdî, el-Hâvî, IX, 183-184; İbn Kudâme, Muğnî, XI, 380).
Not: Diyanet İşleri Başkanlığı yayınlarından derlenmiştir.
