Türk hat sanatı dünyasının önemli isimlerinden biri olan Hattat Hasan Çelebi, hayatını kaybetti. Birçok eseriyle sanat camiasında kendine büyük bir yer edinen Çelebi'nin ölüm haberini duyan vatandaşlar, "Hattat Hasan Çelebi kimdir?" ve "Neden öldü?" sorularını sormaya başladı. İşte detaylar!
Hasan Çelebi Kimdir?
Hasan Çelebi, 1937 yılında Erzurum'un Oltu ilçesine bağlı İnci köyünde dünyaya gelmiş ve Türk hattatlığının en önemli isimlerinden biri olmuştur. Çelebi, yazılarıyla sadece Türkiye'de değil, uluslararası alanda da büyük bir tanınmışlık kazanmış bir sanatçıdır. Sanatı, camilerin kubbe, mihrap, cümle kapısı ve duvarlarında, ayrıca birçok ulusal ve uluslararası koleksiyonda yer almaktadır. Birçok anıtsal caminin tamiratında da yazılarını ıslah etmiş ve bu sayede hat sanatının gelişimine önemli katkılar sağlamıştır.
Eğitim ve Sanat Hayatının Başlangıcı
Hasan Çelebi'nin okuma yazmayı öğrenme süreci kendi çabasıyla başlamıştır. Dayısı Yusuf Altaş’tan Kur’an eğitimi aldıktan sonra, köylerindeki camilerin yazılarına ilgi duymaya başlamıştır. 1954 yılında İstanbul'a giderek, Üçbaş ve Çinili Medreselerinde Arapça ve din dersleri almıştır. 1956’dan itibaren Üsküdar’da müezzinlik ve imamlık yapmış, 1960 İhtilali'nden sonra İstanbul’dan ayrılarak Artvin'in Yusufeli ilçesine gitmiştir. 1963 yılında İstanbul'a dönen Hasan Çelebi, burada hat sanatıyla ilgili eğitim almayı sürdürmüştür.
Hattatlık Eğitimi ve Ustalık Yolu
Hasan Çelebi, hattatlık eğitimi için önce Halim Özyazıcı’dan dört ay süreyle ders almıştır. 1964 yılında Hamid Aytaç’ın öğrencisi olmuş ve birlikte 18 yıl boyunca çalışma fırsatı bulmuştur. 1975 yılında Hamid Aytaç’tan sülüs ve nesih icazetini almıştır. 1981 yılında ise Kemal Batanay'dan ta'lik ve rik'a icazetini alarak, hattatlık sanatındaki bilgisini derinleştirmiştir.
Önemli Eserleri ve Katkıları
Hasan Çelebi, hat sanatındaki önemli katkılarını Türkiye'deki birçok camide ve yurtdışındaki önemli yapılarda sergilemiştir. Sultanahmet Camii’nin kubbe yazıları ve Hırka-i Şerif Camii’nin kubbe yazısı, sanatçının en önemli eserleri arasında yer almaktadır. Ayrıca 1974 yılında Sultanahmet Camii'nin tamiratı sırasında, yan kubbe yazılarıyla köşe pandantiflerdeki Esmâ-ül Hüsnâ'ları düzeltmiştir. 1981 yılında Suudi Arabistan’ın Cidde şehrine giderek, İslam Konferansı Teşkilatı için yazı çalışmaları yapmıştır.
Hasan Çelebi’nin yurtiçindeki eserleri arasında TBMM Mescidi, Reşadiye Camii (Eskişehir), Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii (Kayseri), Yeni Cami kubbe yazıları (İstanbul) gibi önemli yapılar yer almaktadır. Yurtdışında ise Kuveyt, Suudi Arabistan, Kazakistan, Almanya, Belçika, Güney Afrika ve Bosna gibi ülkelerdeki camilerdeki yazıları da sanatçının izini taşır.
Sergiler ve Uluslararası Tanınma
Hasan Çelebi, 1982 yılında İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi'nde ilk kişisel sergisini açmıştır. 1984 yılında Kuala Lumpur'da, 1985 yılında ise Amman’da sergi açan Çelebi, 1992 yılında tekrar Kuala Lumpur’da kişisel bir sergi düzenlemiştir. 1994 yılında IRCICA'da "Hat Sanatında 30. Yıl" adlı sergisini açarak, hattatlık sanatındaki 30 yıllık birikimini sergilemiştir. Hasan Çelebi, 1976 yılından bu yana hat sanatını öğretmeye devam etmekte ve elliden fazla hat sanatçısı yetiştirmiştir. 1992 yılından itibaren IRCICA tarafından düzenlenen uluslararası hat yarışmalarında jüri üyeliği yapmıştır.
Yurtiçi Eserler:
- TBMM Mescidi
- Reşadiye Camii, Eskişehir
- Merkez Camii, Van
- İki Kapılı Cami, Kayseri
- Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, Kayseri
- Yeni Cami kubbe yazıları
- Sahil Yolu Camii mermer üzeri yazıları, Rize
- Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, Erzurum
- Molla Kâzım Türbesi taş üzeri yazıları, Siirt
- Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, İstanbul
- Üsküdar Selami Ali Camii, İstanbul
- Ümraniye Son Durak Camii, İstanbul
- Çağlayan Camii
- Hürriyet Tepesi Cengiz Topel Camii, İstanbul
- Fenerbahçe Camii, İstanbul
- Yeniden inşa ettirilen Maltepe Camii
- Mehmet Zahit Kotku Camii, Üsküdar, İstanbul
- Güzelce Camii çini üzeri yazıları, Büyükçekmece, İstanbul
- Yunus Emre Camii, Merter, İstanbul
- Ortaçeşme Camii, Beykoz, İstanbul
- Çilehane Camii, Çamlıca, İstanbul
- Yıldırım Beyazid Camii, Çengelköy, İstanbul
Yurtdışı Eserler:
- İslam Tıp Merkezi Camii'nin iç ve dış yazıları, Kuveyt
- Ravza-i Mutahhara'da Cuma ve Mülk sureleri, Suudi Arabistan
- Kuba Mescidi'nin kubbe kuşakları ve mihrap cephesi yazıları, Suudi Arabistan
- Kıbleteyn Mescidi'nin yazıları, Suudi Arabistan
- Mescid-i Cuma'nın kubbe eteğine kuşak olarak Cuma Suresi, Suudi Arabistan
- Cidde'de Harîsî ve Salih Kamil camilerinin yazıları, Suudi Arabistan
- Almatı'da merkez Cuma Camii'nin seramikle işlenen yazıları, Kazakistan
- Pforzheim şehrinde Fatih Camii, Almanya
- Genk şehrinde Yunus Emre Camii, Belçika
- Johannesburg Cuma Camii, Güney Afrika
- Mostar kentinde Nezir Ağa Camii'nin yazıları, Bosna
Ödüller:
- 2007: Geleneksel Sanatlar Derneği Hüsn-i Hat Buluşması Gümüş Lale Ödülü
- 2008: Kültür Bakanlığı Sanata Hizmet Ödülü
- 2011: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
- 2013: Erzurum Atatürk Üniversitesi "Fahri Doktor" unvanı
- 2016: Bayburt Üniversitesi Dede Korkut Geleneksel Sanatlar Ödülü
Hasan Çelebi Neden Öldü?
"Hattatların Reisi" kabul edilen, dünyanın birçok camilerinde imzası bulunan, son büyük projeleri Büyük Çamlıca Camii ile Malezya'daki Sri Sendayan Camii'nin hatlarını kaleme alan Hattat Hasan Çelebi 82 yaşında hayatını kaybetti.
