Küresel iklim değişikliğinin etkileri yalnızca insan yaşamını değil, doğanın en önemli unsurlarından biri olan arıları da tehdit ediyor. Uşak Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Şahinler, kış aylarında hayatta kalmak için "kış salkımı" oluşturan bal arılarının, mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklarda düzenlerini bozarak kovan dışına çıktığını ve bu durumun ciddi koloni kayıplarına yol açtığını söyledi.
Arılar için Sessiz Tehlike: Anlık Isı Dalgalanmaları
Küresel sıcaklık artışının etkisiyle dünya genelinde iklim dengeleri değişiyor. Sık sık yaşanan sıcaklık dalgalanmaları, seller ve kuraklık gibi doğa olaylarının yanı sıra, arı popülasyonları da bu değişimden ciddi şekilde etkileniyor.
Prof. Dr. Şahinler, arıların soğuk havalarda hayatta kalabilmek için oluşturdukları "kış salkımı" yapısına dikkat çekerek, bu yapının 10-12 santigrat derece civarında hava sıcaklığında aktive olduğunu belirtti. Arılar bu düzende minimum hareketle bal tüketerek enerji üretiyor ve kovan iç sıcaklığını 33-35 santigrat derecede sabit tutuyor.
Ancak Şahinler, son yıllarda kış ortasında yaşanan ani sıcaklık artışlarının arıların bu doğal adaptasyon mekanizmasını bozduğunu vurguladı.
"Bazı günler hava sıcaklıkları 14-15 santigrat dereceye ulaşıyor. Bu sıcaklıklar arıların kış salkımını terk edip dışarı uçmasına neden oluyor. Dışarı çıkan arılar, sıcaklık ani şekilde düştüğünde kovanlarına geri dönemiyor ve hayatlarını kaybediyorlar," dedi.
Koloni Kayıpları Yüzde 50'yi Buluyor
Türkiye'nin bal üretimi ve koloni sayısı bakımından dünyada ön sıralarda yer aldığını hatırlatan Şahinler, yılda ortalama 115 bin ton bal üretildiğini, ancak iklim değişikliği nedeniyle son yıllarda koloni kayıplarında ciddi artışlar yaşandığını kaydetti.
"Bazı bölgelerde kış kayıpları yüzde 40 ila yüzde 50'lere kadar çıkabiliyor. Özellikle gün içinde 20 dereceye çıkan sıcaklıkların aniden 10 dereceye düşmesi arıların büyük kısmının telef olmasına yol açıyor," diye konuştu.
Şahinler, iklim değişikliğine bağlı risklerin arıcılık sektörü için giderek büyüyen bir tehdit oluşturduğunu belirterek, sadece sıcaklık dalgalanmalarının değil, çiçekli bitki örtüsünün azalması ve besin kaynaklarının yetersizliğinin de arıların kış aylarında hayatta kalma şansını azalttığını ifade etti.
Kış aylarında doğada yeterli miktarda çiçek bulunmadığı için arıların doğal yollarla beslenemediğine dikkat çeken Prof. Dr. Şahinler, bu dönemde arıların mutlaka destekleyici besinlerle takviye edilmesi gerektiğini vurguladı.
"Arıcılarımız, kış boyunca kolonilerini düzenli şekilde kontrol etmeli ve gerekirse ilave besleme yapmalıdır. Aksi takdirde, hem bal üretiminde ciddi azalmalar hem de uzun vadede biyolojik çeşitlilikte geri dönüşü olmayan kayıplar yaşayabiliriz," uyarısında bulundu.
Öte yandan Şahinler, iklim değişikliğiyle mücadelede bireysel ve toplumsal önlemler alınmasının, yalnızca insanlar için değil doğadaki tüm canlıların geleceği için hayati önem taşıdığını da sözlerine ekledi.
