Tarihin derinliklerine yolculuk yapmak isteyen kullanıcılar, "İlk sendika nerede kuruldu?" ve "Osmanlı'da ilk sendikal örgütlenme nedir?" sorularına yanıt arıyor. Sendikaların kuruluş tarihini ve Osmanlı İmparatorluğu'nda sendikal hareketin nasıl başladığını merak edenler için bu haberde detaylı bir inceleme sunuyoruz. İşçi haklarının korunması amacıyla kurulan ilk sendikaların tarihçesini ve Osmanlı'daki ilk sendikal örgütlenmelerin nasıl geliştiğini araştırarak, okurlarımıza kapsamlı bilgiler veriyoruz.
İlk sendika nerede kuruldu?
Sendikalar ilk olarak İngiltere'de ortaya çıktı. Sanayi Devrimi'nin merkezi olan İngiltere, aynı zamanda sendikal hareketin geliştiği yer oldu. 1700'lerden başlayarak yaklaşık bir asır boyunca çeşitli işçi örgütlenmeleri deneyimleri yaşandı. 1824 yılında sendikalar devlet tarafından yasal olarak tanındı. İngiltere, sendikaların yerel düzeyden ulusal düzeye örgütlenişine de sahne oldu. 1831'de kurulan Emeğin Korunması İçin Ulusal Dernek, bu yönde atılan ilk adımlardan biriydi. 1834'te Robert Owen, Büyük Ulusal Sendikalar Birliği'ni kurdu.
Fransa'da da işçi hareketi güçleniyordu. 1831'de Lyon, 1834'te Paris işçileri ekonomik ve politik amaçlarla mücadele ettiler. 1848'de başlayan işçi ayaklanmaları önce Fransa'da patlak verdi, ardından tüm Avrupa'ya yayıldı. 1871'de Paris'te işçiler, Paris Komünü'nü kurarak ilk işçi yönetimini oluşturdu. Ancak bu yönetim, egemen sınıflar tarafından şiddetle bastırıldı. Sert sınıf mücadelelerinin yaşandığı Fransa'da işçiler sendikal örgütlenme hakkını ancak 1884'te elde edebildiler.
Almanya da önemli sınıf mücadelelerine sahne oldu. Almanya'da sendikal hareketin ortaya çıkışı 19. yüzyılın ortalarına dayanır. 1848 işçi ayaklanması, tüm Avrupa'da olduğu gibi Almanya'da da işçi kitlelerini harekete geçirdi. 1864'te Uluslararası İşçi Derneği, diğer adıyla Birinci Enternasyonal kuruldu. Enternasyonal'in 1866 Cenevre Kongresi'nde 8 saatlik iş günü çağrısı yapıldı.
Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk sendikalar 1860'larda kurulmaya başlandı. İşçi hareketine önemli katkıları olan Emeğin Şövalyeleri Örgütü 1884'te kuruldu. 1 Mayıs 1886'da Chicago'lu işçiler, düşük ücretleri ve uzun çalışma saatlerini protesto etmek ve 8 saatlik iş günü talebiyle eylemler düzenlediler. Bu eylemler, devlet güçleri ve kapitalistlerin özel güvenlik elemanları tarafından şiddetle bastırıldı, birçok işçi hayatını kaybetti. Daha sonra 1 Mayıs, Enternasyonal tarafından Uluslararası İşçi Günü olarak ilan edildi. Amerika'da ilk işçi konfederasyonu olan Amerikan İşçi Federasyonu (AFL) 1881'de kuruldu.
1910 yılında dünyada 3 milyon işçi sendikalara üyeydi. Bu sayı, o dönemde mevcut olan 100 milyon işçinin yüzde 3'üne tekabül ediyordu. Bilinçli ve örgütlü işçiler, Birinci Dünya Savaşı'na karşı çıkarak barışı savundular. Günümüzde Avrupa'daki birçok işçi partisi ve sosyal demokrat parti sendikalar tarafından kurulmuştur. 20. yüzyılda sendikalar oldukça etkili örgütler haline geldiler.
Osmanlı'da ilk sendikal örgütlenme nedir?
1895 yılında gizli bir şekilde kurulan ve bir yıl sonra kapatılan "Amele-i Osmani Cemiyeti", sendikal ve siyasi nitelik taşıyan bir örgüt olarak ortaya çıkmıştır. Bu örgütün, ilk sendikal oluşum olarak kabul edildiğine dair bulgular bulunmaktadır.