Ortadoğu'nun derinliklerinde gizemli bir çatışma yükseliyor: İran-Irak savaşı. Bu çatışmanın arkasındaki gizli nedenler ve savaşın başlangıcı, bölgenin siyasi haritasını kökten değiştirdi. İki komşu devlet arasındaki bu çatışmanın nasıl bir alev dalgasıyla başladığı ve hangi karmaşık sebeplerin altında yattığı merak konusu. İşte, bu tarihi olayın ardındaki sırların derinliklerine doğru heyecan verici bir yolculuk...
İran-Irak savaşı sebepleri?
Irak-İran Savaşı, yıllarca Orta Doğu'nun en kanlı çatışmalarından biri olarak anıldı. 1980 ile 1988 yılları arasında yaşanan bu savaş, iki ülkenin milyonlarca insanının hayatına mal oldu ve bölge üzerinde derin izler bıraktı. İran'ın Tahmilî Savaş ya da Mukaddes Müdafaa olarak adlandırdığı bu çatışma, Irak'ta ise Saddam'ın Kadisiyesi ya da Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak bilindi. Savaşın nedeni, uzun yıllara dayanan sınır anlaşmazlıkları ve İran İslam Devrimi'nin Irak'taki Şii nüfusu etkileme kaygılarıydı.
Irak'ın 22 Eylül 1980'de başlattığı işgal operasyonuyla patlak veren savaş, başlangıçta Irak'ın üstünlüğüyle ilerledi. Ancak, İran'ın direnişiyle karşılaşınca savaş yıpratma taktiklerine dönüştü. İki taraf arasında yapılan barış girişimleri sonuçsuz kaldı ve savaş 1988'e kadar devam etti. Savaş boyunca, her iki ülkenin ekonomisi ve altyapısı büyük zarar gördü. Irak'ın savaşla başlayan zaferleri, İran'ın direnişiyle durduruldu ve savaşın sonunda net bir galip çıkmadı.
Savaş sırasında, Irak'tan destek alarak savaşan Halkın Mücahitleri Örgütü gibi gruplar olduğu gibi, Iraklı Kürtlerden oluşan Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) gibi gruplar da İran'ı destekledi. Birleşmiş Milletler'in ateşkes çağrılarına rağmen savaş 1988'e kadar sürdü ve sonunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 598 no'lu kararıyla sona erdi.
Savaşın sonuçları büyük olmuştu. Yaklaşık bir milyon kişi hayatını kaybetti, iki milyon kişi yaralandı ve 150 milyar Amerikan Doları'nın üzerinde maddi hasar oluştu. Irak ve İran arasındaki sınır değişmese de, her iki ülke de büyük ekonomik ve insanî kayıplar yaşadı. Bu savaş, bölgedeki dengeleri ve siyasi ilişkileri uzun yıllar boyunca etkiledi ve etkilemeye devam etmektedir.
Irak savaşı nasıl başladı?
Irak'ın 22 Eylül 1980'de başlattığı işgal operasyonuyla Irak-İran Savaşı patlak verdi. Bu operasyon, savaşın başlamasına yol açan ana kıvılcımdı. İşgalin ardında, iki ülke arasındaki uzun yıllara dayanan sınır anlaşmazlıkları, İran'ın Basra Körfezi'ndeki hakimiyetine son verme amacı ve İran İslam Devrimi'nin Irak'taki Şii nüfusu etkilemesinden duyulan kaygılar yatıyordu.
Irak'ın İran'ı işgal etmesi, uzun süredir devam eden gergin ilişkilerin doruğa çıkması sonucu gerçekleşti. Irak, İran'da devrimden sonra yaşanan kaotik ortama güvenerek, hiçbir resmî uyarı yapmadan başlattığı saldırıda çok az ilerleme kaydetti. Ancak, bu işgal İran'ın hızlı bir şekilde karşı saldırıya geçmesine neden oldu ve savaşın başlamasına sebep oldu.
İşte, Irak'ın 22 Eylül 1980'de başlattığı bu işgal operasyonu, Irak-İran Savaşı'nın fitilini ateşleyen olay olarak tarihe geçti.