1 Ocak 2025 tarihi itibariyle, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu’nda yer alanvekamu kurumlarının yanı sıra 50’den az alışanı olan az tehlikeli iş yerlerini de kapsayan yeni yönetmelikleiş sağlığı ve güvenliği sertifikası bulunan bir personelin veya gerekli iş güvenliği sertifikasını alması halinde kendisinin, iş güvenliği hizmetlerini yürütebilmesine olanak sağlandı. Ancak sosyal güvenlik uzmanları, bu düzenlemeyle birlikte yanında bir kişi dahi çalıştıran esnafların iş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerini yerine getirmemesi halinde ciddi cezalara tabi tutulacağı konusunda uyarılarda bulundu. Uzmanlar, İSG eğitimlerinin alınmaması halinde 88 bin 665 TL’ye yakın cezai yaptırımlar olacağını vurguladı.
“Yangın kararı netleştirdi”
İş güvenliği gerektiren iş kolları arasında otellerin az tehlikeli grupta yer almasına rağmen Kartalkaya’da çıkan yangın nedeniyle, az tehlikeli gruplarda da büyük sorunlar yaşanabileceğini kaydeden Akademisyen ve İş Güvenliği Uzmanı Dr. Adnan Ağır, “Eğer Kartalkaya’daki otel yangını olmasaydı, bu yürürlüğe giren madde, 2012 yılından bu yana ötelendiği gibi yine ötelencekti. Ancak oteller az tehlikeli sınıfta yer almasına rağmen Kartalkaya’da yaşanan yangında birçok insanın hayatını kaybetmesiyle, bunun geri adım atılacak hiçbir noktası kalmadı. Bu kararın yürürlüğe girdiği 2012 yılında ben Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda şube müdürüydüm. Bu kararı bizzat kaleme ben aldım. Ne zaman emekli oldum, ‘bu kanunu nasıl yazdık?’ dedim. Çünkü biz Avrupa Birliği’ne gittik, yerinde gördük, geldik,kararı yazdık. Ama bizim Türk insanı ile Avrupalının bakış açısı aynı değil. Artık 1 Ocak 2025 itibariyle ister 1 kişi ister 100 kişi çalıştırsın, tüm işverenler bu eğitimi almak zorunda. Aksi halde 88 bin 665 TL cezai yaptırımı var” dedi.
“Sorumluluk işverene kaldı”
Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde patronların eğitim sertifikası alabileceğini belirten Ağır, “Sadece az tehlikeli gruptaki iş yerlerinde patron gidip bir eğitim alıp, belgesini alıp, bu belgeyle kendi iş yerine iş güvenliği uzmanı olabilir, eğitim verebilir, rapor hazırlayabilir. Ancak sağlık raporu kısmını kendisi halledemez. Yine gidip bir iş yeri hekiminden, her yıl çalışanların muayenesini yaptırmak zorundadır. Bu bizim ilk yazdığımız metinde yoktu, ancak yılar içinde işverenlerin baskısıyla, ‘bizde 1-2 kişi çalışıyor’ diyerek bu maliyeti söyleyen işverenler olunca, bu sertifikayı kendilerinin almasına olanak sağlandı ancak tüm sorumluluk da onların üzerine kalmış oldu” ifadelerini kullandı.
“Suistimal ediliyor”
Türkiye’de İSG’lerde de iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin suistimal edildiğini kaydeden Ağır, “Güvenlik sorunu da olsa Türkiye’de bir ahlak sorunu var, işverenlerin para hırsı var, iş sağlığı güvenliği hizmeti sunanların eğitim kalitesinde sorun var, devletin denetleyememe problemi var, bunları çözmeden biz bu konuları daha çok konuşuruz” dedi.
“Tehlikenin azı, çoğu olmaz”
İş Sağlığı ve Güvenliği kararında esnaf için verilen bu imtiyazın, küçük esnafı maliyetten kurtarmak amacı taşıdığını kaydeden İş Sağlığı ve Güvenliği Dernekleri Federasyonu Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari ise, az tehlikeli grupta olan otellerin bile Kartalkaya’da yaşanan yangınla birlikte oldukça tehlikeli olabileceğini kaydederek, “Teorik olarak tehlikenin azı, çoğu olmaz. Bunu Bolu’da gördük.Bakanlığın amacı, küçük esnafı maliyetten kurtarmak. Ancak endişe veren ise şu yönde; o eğitimin alınması için kişinin üniversite veya lise mezunu olması zorunlu değil. Bu İSG’nin tam tanımına uymuyor. Ayrıca işveren aldığı eğitimi sadece tek iş yerine verebiliyor, birden fazla iş yeri varsa sadece tek bir işletmeyi kapsıyor” ifadelerini kullandı.
“Kişi başı eğitim 1450 TL “
İnternette yer alan iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde 2025 yılı itibariyle iş güvenliği uzmanı ve hekimliği hizmeti kişi başı az tehlikelide 275 TL,orta tehlikelide 315 TL, tehlikeli sınıfta 400 TL ile 640 TL arasında ve çok tehlikeli sınıfta ise 950 TL ile 1450 TL arasında değişiyor.
