İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Görkem Üçtuğ ve ekibi, Türkiye’de bir ilke imza atarak çayın karbon ayak izini hesapladı. Yapılan araştırmada, çayın kahveye göre 30 kat, gazlı içeceklere göre ise 12 kat daha çevreci olduğu belirlendi.
Çay, En Çevreci İçeceklerden Biri
İzmir Ekonomi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Görkem Üçtuğ, Kadir Has Üniversitesi’nden Prof. Dr. Volkan Ediger yürütücülüğünde gerçekleştirilen TÜBİTAK projesi kapsamında, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden akademisyenlerle ortak bir çalışmaya imza attı.
Araştırma kapsamında çayın üretim aşamasından tüketime kadar olan tüm süreçleri analiz edildi. Adana’da çay üretimi yapan bir firmadan alınan veriler kullanılarak, çayın tarlada yetiştirilmesi, nakliyesi, fabrikada işlenmesi, paketlenmesi, satış noktalarına ulaşması, demlenmesi ve posasının bertaraf edilmesi gibi tüm aşamalar incelendi.
Daha önce kahve ve gazlı içecekler için benzer araştırmalar yapıldığını ancak çayın karbon ayak izinin ilk kez hesaplandığını belirten Üçtuğ, Türkiye özelinde yapılan bu çalışmanın çayın çevresel etkisinin oldukça düşük olduğunu bilimsel olarak ortaya koyduğunu ifade etti.
Kahve ve Gazlı İçeceklerden Çok Daha Çevreci
Araştırmaya göre, bir kutu (330 ml) gazlı içecek yaklaşık 0.17 kg karbondioksit eş değerine sahipken, çay için bu rakam sadece 0.014 kg olarak hesaplandı. Kahvede ise bu oran 0.40 kg’a kadar çıkıyor. Üçtuğ, kahve ve gazlı içeceklerin üretim süreçlerindeki yoğun endüstriyel işlemler nedeniyle çevreye daha fazla zarar verdiğini belirterek, çayın çevreci bir içecek olarak öne çıktığını vurguladı.
Çayı Doğru Demleyerek Çevresel Etkisini Daha da Azaltmak Mümkün
Çayın demleme yönteminin de karbon ayak izini etkilediğini belirten Prof. Dr. Üçtuğ, elektrikli su ısıtıcıları kullanılarak yapılan demlemenin, gazlı ocaklara göre daha çevreci bir seçenek olduğunu ifade etti. Ayrıca, çayın posasının çöpe atılmak yerine kompost yapılarak gübre olarak kullanılabileceğini belirterek, bu küçük adımların büyük çevresel faydalar sağlayabileceğini dile getirdi.
