Moğollar denildiğinde akla ilk gelen Cengiz Han ve imparatorluğu olur, ancak tarihte onlardan önce Asya bozkırlarını yöneten güçlü bir halk daha vardı: Juan Juanlar! Peki, Juan Juanlar kimdir? Juan Juanlar Moğol mu?
Juan Juanlar Kimdir?
Juan Juanlar, eski Orta Asya'da 4. ve 5. yüzyıllar arasında varlık gösteren göçebe bir halktır. Bu halk, tarihsel olarak "Cücenler" adıyla da bilinmektedir. "Juan Juan" adı, Çin kaynaklarında, "çabucak büyüyen, her yeri saran böcekler" anlamına gelir ve bu halkın adını simgeler. Juan Juanlar, Türklerin "Apar" olarak adlandırdığı ve Orta Asya'daki birçok halkla etkileşime girmiş bir kavimdir. Bu halk, ilk kez 330 yılında tarih sahnesine çıkmış, özellikle kuzeydoğu Asya'da önemli bir yer edinmiştir.
Juan Juanlar, Moğolistan ve Çin'in kuzey bölgelerinde etkinlik gösterdikleri gibi, iç savaşlar ve dış tehditlerle mücadele ederek güçlü bir devlet kurmuşlardır. 4. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar çeşitli saldırılara karşı koymuş ve bu süreçte kendilerini Orta Asya'nın önemli bir güç merkezi olarak kabul ettirmişlerdir. Ancak 6. yüzyılda, Göktürkler'in yükselişiyle Juan Juan devleti zayıflamış ve 552 yılında Göktürkler'in zaferiyle son bulmuştur.
Cücenler, esirlerini mankurtlaştırarak bilincini yitiren, köleleşmiş insanları kullanmışlar ve bu uygulama onları tarihsel olarak diğerlerinden ayıran bir özellik olmuştur. Cücenler ayrıca, Türk ve Çin halklarıyla yoğun çatışmalara girmiş ve bu savaşlardan genellikle galip çıkmışlardır. Devletlerinin başkenti Kansu'ydu ve bu dönemde halkları, geleneksel olarak atlı göçebe bir yaşam sürüyordu.
Juan Juanlar Moğol Mu?
Juan Juanlar, Moğollarla aynı soydan gelmeyen, fakat tarihsel olarak onları etkileyen bir halktır. Juan Juanlar, Moğol ırkından türememiştir, ancak zamanla bir dizi kavmin birleşmesiyle bir halk haline gelmişlerdir. Eski Tung-hu (Hunlar) ve diğer Orta Asya kavimleriyle olan bağlantıları, onların Moğol halklarıyla bazı benzerlikler taşımasına neden olmuştur. Juan Juanlar, tarihsel olarak Moğollarla bağlantılı olarak kabul edilse de, doğrudan Moğol halkı değillerdir.
Ancak, Juan Juanlar’ın tarihsel gelişiminde Moğollarla bazı ortak noktalar bulunabilir. Moğol ırkı, IV-VI. yüzyıllar arasında Orta Asya’daki göçebe kavimleri birleştirerek bir devlet kurmuştu. Bu süreç, Juan Juanlar'ın da dahil olduğu Orta Asya halklarının şekillendiği döneme denk gelir. Dolayısıyla, bazı tarihçiler Juan Juanlar’ı, Moğol soylu halklarının tarihsel bir parçası olarak görseler de, teknik olarak bu halklar birbirinden farklıdır.
Juan Juanlar’ın göçebe yaşam tarzı, savaşçı kimlikleri ve atlı kültürleri, Moğollarla benzerlikler taşısa da, doğrudan bir Moğol halkı olarak kabul edilmezler. 6. yüzyıldan sonra batıya doğru göç eden Juan Juanlar, zamanla Sabir Türkleriyle birleşerek, Türkleşmiş bir halk haline gelmişlerdir. Bu süreçte kimliklerini kaybetmiş ve Avrupa'da Hristiyanlıkla birleşerek erimişlerdir.
