Bir şehirde yaşamak, sadece binalardan, yollardan ve meydanlardan ibaret değildir. O şehrin sokaklarında yürüyen herkesin ortak karar alma süreçlerinde sesi duyulmalı mı? “Kent Uzlaşısı” adı verilen ve yönetişimde katılımcılığı esas alan bu yaklaşım, toplumun tüm kesimlerini bir masada buluşturmayı hedefliyor.
Kent Uzlaşısı Nedir?
Kent uzlaşısı, kentsel yaşamın sürdürülebilirliği, toplumsal barışın sağlanması ve şehirde yaşayan farklı kesimlerin ortak bir zeminde buluşarak karar alma süreçlerine katılması amacıyla oluşturulan bir katılımcı yönetim modeli veya sosyal mutabakat anlayışıdır. Bu kavram, özellikle büyük şehirlerde karşılaşılan çevresel, sosyal, ekonomik ve kültürel sorunların çözümünde, farklı paydaşların bir araya gelerek ortak akıl ve iş birliği içinde hareket etmesini hedefler.
Kent Uzlaşısının Temel İlkeleri
Katılımcılık
Kent yönetiminde yalnızca belediye ve resmi kurumlar değil, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, özel sektör temsilcileri ve vatandaşlar da söz sahibi olmalıdır.
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik
Yerel yönetimlerin ve karar alıcıların süreçleri açık, anlaşılır ve denetlenebilir şekilde yürütmesi gereklidir.
Sosyal Adalet ve Kapsayıcılık
Tüm toplum kesimlerinin, özellikle dezavantajlı grupların (yaşlılar, engelliler, kadınlar, çocuklar, göçmenler) kentsel karar alma süreçlerine dahil edilmesi esastır.
Çevresel Sürdürülebilirlik
Kent planlamasında yeşil alanların korunması, çevre dostu ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi ve iklim değişikliği ile mücadele gibi unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Ekonomik Dayanışma ve Kalkınma
Yerel ekonominin güçlendirilmesi, istihdamın artırılması, küçük işletmelerin desteklenmesi ve kooperatifçiliğin teşvik edilmesi gibi unsurlar kent uzlaşısının önemli bileşenlerindendir.
Kent Uzlaşısının Amaçları
- Yerel yönetim ile vatandaş arasında güveni artırmak
- Toplumun farklı kesimlerini kentsel yönetim süreçlerine dahil etmek
- Kentsel dönüşüm ve planlama süreçlerinde uzlaşı sağlamak
- Çevresel ve kültürel mirası koruyarak yaşanabilir kentler inşa etmek
- Demokratik katılımı artırarak, yerel yönetimlerde halkın söz hakkını güçlendirmek
Kent Uzlaşısı Nasıl Uygulanır?
- Kent Konseyleri Kurulması: Vatandaşlar, STK’lar, akademisyenler ve özel sektör temsilcilerinin yer aldığı platformlar oluşturulur.
- Halk Meclisleri ve Çalıştaylar: Mahalle düzeyinde toplantılar düzenlenerek halkın görüş ve önerileri alınır.
- Ortak Akıl ve Karar Alma Mekanizmaları: Büyükşehir veya ilçe belediyeleri, kentte yaşayan herkesin faydasına olacak kararları, uzlaşı içinde şekillendirir.
- Dijital Katılım Araçları: Online anketler, belediye uygulamaları ve sosyal medya platformları üzerinden halkın katılımı sağlanır.
- Yerel Projeler ve Ortak Çalışmalar: Çevre, ulaşım, sosyal destek ve ekonomik kalkınma gibi konularda birlikte projeler yürütülür.
Kent Uzlaşısı Neden Önemlidir?
Günümüzde hızla büyüyen kentler, birçok altyapı, ulaşım, konut, çevre ve sosyal sorunlarla karşı karşıyadır. Bu sorunların tek taraflı yönetim anlayışıyla çözülmesi zor olduğu için katılımcı demokrasi ve ortak akıl devreye girer. Kent uzlaşısı, şehirde yaşayan herkesin görüşlerinin dikkate alınmasını, sosyal dengenin korunmasını ve kent yaşam kalitesinin artırılmasını sağlar.
Kent Uzlaşısı Örnekleri
Barselona Katılımcı Planlama Modeli: Mahalle meclisleri ve dijital katılım platformları ile vatandaşlar şehir yönetimine dahil ediliyor.
🇩🇪 Berlin Topluluk Konseyleri: Kent planlamasında halkın görüşlerini almak için yerel konseyler oluşturuluyor.
🇹🇷 Kadıköy Kent Konseyi: İstanbul’un Kadıköy ilçesinde halkın ve sivil toplumun yerel yönetim süreçlerine katılımı teşvik ediliyor.
