Kondansatörler, elektrik devrelerinin önemli bileşenlerindendir ve genellikle "Kondansatör ne ile ölçülür?" gibi teknik detayları merak edilen konular arasında yer alır. Ancak kondansatörlerin işlevleri sadece ölçümle sınırlı değildir. Kondansatör nedir, ne işe yarar? ve Kondansatör ne ile ölçülür? Elektrik yükünü depolama kapasitesiyle bilinen kondansatörler, elektronik cihazların çalışmasında kritik bir rol oynar. Bu yazıda, kondansatörlerin ölçüm yöntemlerinin yanı sıra temel özelliklerini ve işlevlerini de ele alacağız. İşte detaylar...
Kondansatör nedir, ne işe yarar?
Elektronik devrelerin olmazsa olmazı olan kondansatörler, elektronların kutuplanıp elektrik yükünü depolayabilme özellikleriyle öne çıkıyor. İngilizce adı "capacitor" olan kondansatörler, 18. yüzyılda keşfedilmiş ve günümüzde elektrik-elektronik alanında kritik bir rol oynuyor.
Kondansatörler, yalıtkan malzeme ile iki metal tabakanın bir araya getirilmesiyle oluşturulan elektronik devre elemanlarıdır. Elektrik yükü depolama, reaktif güç kontrolü ve bilgi kaybı engelleme gibi birçok alanda kullanılan kondansatörler, elektrik devrelerinin vazgeçilmez bir parçasıdır.
Kondansatörler, AC/DC dönüşümü yapma, elektrik yükünü depolama ve entegre elektronik devrelerde kullanılma gibi birçok alanda hayati bir rol oynar. Fiziksel büyüklükleri, çalışma gerilimleri ve depolayabilecekleri yük miktarına göre çeşitlilik gösterirler.
Kondansatörlerin tarihi, 18. yüzyılda statik elektriğin incelenmesiyle başlar. Ewald Georg von Kleist ve Pieter van Musschenbroek'in çalışmaları, kondansatörün temelini oluşturmuştur. Musschenbroek'in geliştirdiği Leiden şişesi, elektriğin depolanmasında önemli bir adımdır.
Kleist ve Musschenbroek'in keşiflerinden sonra, Benjamin Franklin'in ve diğer bilim insanlarının çalışmalarıyla kondansatörlerin modern şekli geliştirilmiştir. İtalyanca "condensatore" kelimesinden türetilen "kondansatör" terimi, Michael Faraday'ın adından esinlenerek "Farad" olarak adlandırılan kapasite birimiyle tanımlanmıştır.
Kondansatör ne ile ölçülür?
Kapasitörlerin elektrik yüklerini depolama kabiliyeti, kapasitans olarak bilinir ve bu değer kapasitemetre ile ölçülür. Kapasitemetrenin iki probu kondansatörün farklı terminallerine bağlanır ve kutuplu kondansatörlerde (+) kutba kırmızı prob, (-) kutba ise siyah prob bağlanır. Kondansatörün üzerinde belirtilen Farad değerine göre kapasitemetre uygun kademesi seçilir, böylece ekranda ölçülen kondansatörün Farad değeri tespit edilir.
Elektrolitik kondansatörler, ohmmetre ile hassas olmasa da ölçülebilir. Ohmmetrenin uçları kondansatörün uçlarına rastgele bağlanır. İbre önce hızla yükselir, ardından yavaşça düşer. Uçlar ters çevrildiğinde aynı sonuç alınmalıdır. Büyük değerli kondansatörler (470 mF'dan büyük olanlar), ohmmetrenin X1 kademesinde ölçülmelidir. Küçük değerli kondansatörler ise (470 mF'dan küçük olanlar), daha yüksek kademelerde ölçülmelidir. Ölçüm cihazı sapma göstermez veya sapma gösterdikten sonra sabit kalırsa, kondansatör arızalıdır. Kondansatörde sızıntı varsa veya kısmen arızalı ise ibre sapar ancak tam sıfıra düşmez, belirli bir noktada kalır. Bu durumda kondansatör güvenilir değildir.
