Laiklik, bir toplumun en temel değerlerinden biridir ve genellikle devletin ve dinin ayrılması olarak tanımlanır. Ancak, bu tanımın ötesinde laiklik, bireylerin özgürlüklerini ve haklarını koruyan bir ilke olarak da görülmelidir. Bu yazıda, laikliğin ne anlama geldiğini ve neden toplumlar için bu kadar hayati bir öneme sahip olduğunu inceleyeceğiz.
Laiklik nedir?
Laiklik ya da laisizm, devlet yönetiminde dini veya dinsizliği referans almayı reddeder ve devletin dinden veya dinsizlikten tarafsız ve tepkisiz olmasını savunur. "Laik" kelimesi, Fransızcadan Türkçeye geçmiş olup, "din adamı olmayan kimse; din adamı dışında kalan halk" anlamına gelen Latince "laicus" kelimesinden türetilmiştir. Roma İmparatorluğu döneminde, din adamlarına "Clerici", din adamları dışındakilere ise "Laici" denirdi. İngilizce karşılığı "secularity" olan bu terim, din ve devlet işlerinin ayrı tutulması anlamını taşır ve Latince "saeculum" kelimesinden gelir, çağ anlamına gelir. Sekülerizm ise Türkçeye lâiklik, çağdaşlaşma veya dünyevileşme olarak çevrilebilir. Fransa'da, laiklik için Laïcité (Laicisme) terimleri kullanılır. Bu kavramlar, maddi ve bilimsel olan ile soyut ve dini olanın birbirine karıştırılmamasını ifade eder. Laiklik, devletin din ile siyaseti birbirinden ayırması ve herhangi bir din veya inanç grubuna ayrıcalık tanımaması ilkesidir. Bu ilke, devletin tarafsızlığını ve dinden bağımsızlığını vurgular. Laiklik, bireylerin din özgürlüğünü ve inançlarını serbestçe yaşama hakkını korurken, devletin herhangi bir dini inanca ya da inançsızlığa öncelik vermemesi gerektiğini savunur. Bu ilke, demokratik toplumlarda farklı dinlere ve inançlara sahip bireylerin barış içinde bir arada yaşamasını sağlamak amacıyla önemlidir.
Laiklik neden önemli?
Laiklik, birçok toplum için önemlidir çünkü şu nedenlerle temel bir ilkedir:
-
Din ve devlet ayrımı: Laiklik, devletin dinden bağımsız olmasını ve dinin siyasete müdahalesini engeller. Bu, farklı dini inançlara sahip olanların eşit haklara sahip olduğu ve din özgürlüğünün güvence altına alındığı bir ortam sağlar.
-
Toplumsal çeşitlilik ve hoşgörü: Laiklik, toplumun farklı inançlara ve düşüncelere sahip bireylerini kabul etmeyi teşvik eder. Bu da toplumsal barışı ve uyumu sağlayabilir.
-
Bilimsel ve akademik özgürlük: Laiklik, bilimin ve akademik araştırmanın dinin baskısı altında olmamasını sağlar. Bu, bilimsel ilerlemenin ve eleştirel düşüncenin gelişmesine olanak tanır.
-
Kadın hakları ve cinsiyet eşitliği: Laik, cinsiyet eşitliğini teşvik eder ve kadınların dini kurallar altında ayrımcılığa maruz kalmamasını sağlar. Bu, kadınların eğitim, çalışma ve siyaset gibi alanlarda daha fazla özgürlüğe sahip olmalarını destekler.
Bu nedenlerden dolayı, laiklik birçok toplum için demokratik bir değer ve insan haklarının temel bir parçası olarak kabul edilir.
