Lübnan'da iki yıldan uzun süredir devam eden siyasi kriz ve cumhurbaşkanlığı makamındaki boşluk, nihayet sona erdi. Lübnan Meclisi’nde yapılan 13. seçim oturumunun ikinci turunda, Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, 14. Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Seçim süreci ve sonuçlar
İlk turda sonuç alınamayan oturumun ikinci turunda, Avn 99 oy alarak cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmaya hak kazandı. Oylamada 18 geçersiz, 9 çekimser oy kullanılırken, 2 oy farklı bir aday için verildi. Lübnan kanunlarına göre cumhurbaşkanı seçilebilmek için adayın 128 sandalyeli Meclis’te en az 86 oy alması gerekiyor.
Avn, ilk turda 71 oy almıştı. Bu sonuç, siyasi blokların nihayet bir uzlaşı noktasında buluştuğunu ve uzun süredir devam eden belirsizliğin sona erdiğini gösteriyor.
Uzayan krizin arka planı
Cumhurbaşkanlığı seçimi, 31 Ekim 2022'de 13. Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın görev süresinin sona ermesinden bu yana erteleniyordu. Siyasi grupların birbirine karşıt tutumları ve adaylar üzerinde anlaşamaması, krizin uzamasında etkili oldu. Lübnan, daha önce de benzer siyasi çıkmazlar yaşamıştı; Mişel Avn, 2016’da ancak 46’ncı oturumda seçilebilmişti.
Siyasi grupların uzlaşmazlığı kadar, dış aktörlerin etkisi de süreci karmaşıklaştırdı. Lübnan siyasetinde etkili olan ABD, Fransa, Suudi Arabistan ve İran gibi dış güçler, ülkedeki dini ve mezhepsel denklemleri daha da derinleştirdi.
Hizbullah'ın zayıflayan rolü
Son dönemde Hizbullah’ın siyasi gücündeki gerileme, seçim sürecini kolaylaştırdı. İsrail ile yaşanan çatışmalar ve 27 Kasım 2024'te varılan ateşkes anlaşması, ülkede cumhurbaşkanlığı seçiminin önünü açtı. Ateşkes sonrası Lübnan Meclisi’nde bir uzlaşı sağlanması gerektiği fikri, farklı bloklar arasında fikir birliğini hızlandırdı.
Joseph Avn’ın kariyeri ve kimliği
Yeni Cumhurbaşkanı Joseph Halil Avn, 1964 yılında Sin el-Fin beldesinde doğdu. 1983 yılında Lübnan ordusuna katılan Avn, 2017'de Lübnan ordusunun 14. Genelkurmay Başkanı olarak atanmıştı. Siyaset bilimi, askeri bilimler ve uluslararası ilişkiler alanlarında eğitim gören Avn, Arapça, Fransızca ve İngilizce biliyor.
61 yaşındaki Avn, Lübnan tarihindeki beşinci Genelkurmay Başkanı kökenli cumhurbaşkanı oldu. Bu isimler arasında Fuad Şihab, Emile Lahud, Mişel Süleyman ve Mişel Avn bulunuyor. Avn, evli ve iki çocuk babası.
Lübnan'ın önündeki zorluklar
Joseph Avn’ın cumhurbaşkanlığı, Lübnan’ın karşı karşıya olduğu ekonomik kriz, siyasi bölünmüşlük ve bölgesel gerilimler gibi zorlukların çözümü için kritik bir döneme denk geliyor. Lübnan Anayasası’na göre, cumhurbaşkanının Maruni Hristiyan, başbakanın Sünni ve Meclis Başkanının Şii olması zorunluluğu, ülkedeki siyasi dengeleri hassas bir hale getiriyor.
Yeni dönemde, siyasi uzlaşı ve ekonomik reformların sağlanması, Avn’ın en önemli sınavları arasında yer alacak. Ateşkes sonrası Lübnan’da oluşan nispi istikrar, bu süreçte bir avantaj olarak değerlendiriliyor.
Joseph Avn’ın cumhurbaşkanı olarak seçilmesi, Lübnan’da uzun süredir beklenen bir siyasi uzlaşının işareti. Ancak, bu yeni dönemde ülkenin iç ve dış dinamiklerini dengelemek, Avn ve siyasi liderlik için büyük bir sorumluluk olacak. Lübnan halkı, yıllardır devam eden krizlerden çıkış için bu yeni döneme umutla bakıyor.