Mitomani, genellikle dürtüsel bir şekilde kendini gösteren bir psikolojik rahatsızlık olarak tanımlanır. Peki, Mitomani nedir? Mitomani tehlikeli midir? Konuya dair ayrıntılı bilgilere ulaşmak için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Mitomani nedir?
Mitomani, ya da diğer adıyla patolojik yalancılık, insanların sürekli ve kronik şekilde, çoğu zaman herhangi bir sebep olmadan yalan söyleme eğilimidir. Bu durum, genellikle kompulsif dürtülerle ya da alışkanlık sonucu ortaya çıkar. Mitomani hastalığına sahip bireyler "mitoman" ya da "patolojik yalancı" olarak tanımlanabilir.
Bireyler zaman zaman, başkalarının duygularını incitmemek ya da kendi başlarını derde sokmamak amacıyla beyaz yalanlar söyleyebilirken, mitomanlar çoğunlukla hiçbir neden olmadan yalan söylerler. 1895 yılında Dr. Anton Wolfgang Adalbert Delbrück, mitomaniyi tıp literatürüne "herhangi bir amaç taşımadan, durumla orantısız ve karmaşık şekilde gerçekleri çarpıtma" şeklinde tanımlamıştır. Günümüzde, bu duruma dair net bir evrensel tanım olmamakla birlikte, psikiyatri alanında farklı görüşler vardır. Bazı uzmanlar, mitomaniyi kompülsif davranışlardan ayırırken, bazıları ise ikisini benzer görmektedir.
Mitomani, bazen antisosyal kişilik bozukluğu gibi zihinsel bozukluklarla ilişkili olabilirken, bazı vakalarda tıbbi bir neden bulunamayabilir.
Mitomani nedenleri nedir?
Mitomani, dürtüsel olarak yalan söyleme eğilimi gösteren bireylerde görülen bir durumdur. Yalan söyleme alışkanlığının kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı vakalarda bireyler başkaları tarafından takdir edilmek ya da sempati toplamak amacıyla yalan söylerler. Diğer durumlarda ise yalanların bir kazanç sağlamadığı gözlemlenmiştir.
Bazı kişilik bozuklukları, özellikle antisosyal kişilik bozukluğu, yalan söyleme davranışının yaygın görüldüğü durumlardır. 2007 yılında yapılan bir araştırma, merkezi sinir sistemini etkileyen bazı sorunların, bireyleri mitomaniye daha yatkın hale getirebileceğini ortaya koymuştur. Ayrıca, vücuttaki hormon dengesizlikleri ve travmalar da mitomani gelişiminde etkili olabilir.
2016 yılında yapılan bir çalışmada, sıklıkla yalan söyleyen kişilerin daha kolay yalan söylemeye başladıkları ve bu davranışın giderek arttığı gösterilmiştir. Araştırma, kişisel çıkarların da yalana yatkınlığı artırabileceğini belirtmiştir. Bu çalışma doğrudan mitomani üzerine olmasa da, patolojik yalancıların neden bu kadar sık yalan söylediklerini açıklamaktadır.
Mitomani belirtileri nelerdir?
Mitomani belirtilerinin başında, bireyin sürekli olarak yalan söyleme eğiliminde olması gelir. Patolojik yalancıların yalanlarının genellikle kendilerine bir fayda sağlamadığı, sadece dramatik ve karmaşık olmasının yanı sıra ikna edici olduğu gözlemlenir. Mitomanlar, anlatıkları yalanları abartılı ve detaylı hale getirirler. Bazen, anlattıkları hikâyelerde kendilerini kahraman ya da kurban olarak tasvir ederler.
Bir mitoman, söyledikleri yalanlara gerçekten inanabilir ve bu da başkaları için oldukça kafa karıştırıcı olabilir. Bu durum, özellikle mitomanın yalanlarına dair sorgulamalar yapıldığında belirginleşir. Mitomanlar, yalan söylediklerinde genellikle oldukça etkili bir şekilde iletişim kurar, uzun duraklamalar ya da göz teması kurmama gibi yaygın belirtileri göstermezler. Ancak, yalanları çoğu zaman çok ayrıntılı ve inandırıcıdır.
Mitomani tehlikeli midir?
Çoğu insan zaman zaman küçük yalanlar söyleyebilir. Yapılan araştırmalara göre, insanlar günde ortalama 1-2 yalan söylemektedir. Beyaz yalanlar, zarar vermeyen, genellikle başkalarının duygularını korumak amacıyla söylenen, küçük yalanlardır. Örneğin, bir toplantıya katılmamak için baş ağrısı bahane edilmesi veya bir faturanın ödendiği söylenmesi gibi.
Öte yandan, patolojik yalancılar sürekli ve genellikle bir amacı olmayan yalanlar söylerler. Bu yalanlar, anlatıcının kendisini kurban ya da kahraman gibi göstermesini sağlamak için söylenebilir. Patolojik yalancılar, bir şey kazanmadan yalan söylerler ve söyledikleri yalanlar, herhangi bir içsel kazanım sağlamaz.
Mitomani ile diğer psikolojik rahatsızlıklar arasındaki ilişkiler
Mitomani, diğer psikolojik rahatsızlıklarla da ilişkili olabilir. Özellikle antisosyal kişilik bozukluğu ve histriyonik kişilik bozukluğu gibi bozukluklarla benzerlikler göstermektedir. Mitomanlar, genellikle başkalarından dışsal bir kazanç elde etmek amacıyla değil, içsel bir dürtüyle yalan söylerler. Bu durum, psikopatlardan farklıdır çünkü psikopatlar yalanları daha çok kendi çıkarlarını maksimize etmek amacıyla söylerler.
Mitomani, bazen narsistik kişilik bozukluğu gibi durumlarla da karışabilir. Ancak mitomanlar, narsistlerin aksine başkalarına karşı empati yoksunluğu göstermezler; daha çok hayatlarının yeterince ilginç olmadığını düşündükleri için yalan söylerler.
