Bazı sanat eserleri var ki, halka değil dünyaya mal olmuştur. Sanatla ilgilenen de ilgilenmeyen de onu bilir. Bunlardan bir tanesi de Leonardo Da Vinci’nin ölümsüz eserlerinden Mona Lisa tablosu. Kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedilmiş eser, yıllar boyunca filmlere ve kitaplara konu oldu.
Ancak bu tablo, ünlü olduğu kadar şansız bir eser. Yıllar boyunca birçok kez çalınan ve tepkilerin hedefinde olan Mona Lisa, gündemden hiç düşmedi. Yapılan sahtelerini hiç hesaba katmıyorum bile. Da Vinci’nin ölümsüz eseri geçtiğimiz günlerde, yine bir saldırıya uğradı.
Sanat eserlerini hedef alan, saldırıları ile iklim krizine dikkati çekmeye çalışan çevreciler Leonardo da Vinci’nin Louvre Müzesi'ndeki ünlü Mona Lisa tablosuna çorba attı. “Herkes için sağlıklı ve sürdürülebilir gıda hakkı” için faaliyet gösteren “Riposte Alimentaire” adlı sivil toplum örgütü bu şekilde dikkat çekmeye çalıştı.
Cam bir vitrin ile korunan Mona Lisa tablosu, bu eylemden de zarar görmeden çıkmayı başardı. Fakat bu başarılı korumanın arkasında yine birçok saldırı yatıyor. Tablonun başına gelenlere sırasıyla kısaca bakalım.
Hırsızlık girişimlerinin en büyüğü 1911 yılında İtalyan tamirci Vincenzo Peruggia’nın karıştığı vakaydı. Peruggia ve diğer iki kişi Louvre’un bir dolabına saklandı ve müze kapandıktan sonra eseri çaldı. Olaydan iki yıl sonra Peruggia yakalandı ve altı ay hapis yattı. Mona Lisa evine yani Louvre Müzesi’ne iade edilerek özel bir koruma altına alındı.
Ölümsüz eser, 1950'li yılların başında bir ziyaretçinin üzerine asit dökmesi sonucu hasar gördüğünden beri emniyet camının arkasında duruyor. İşte günümüzde yapılan saldırılarda hasar görmemesinin sırrı burada yatıyor.
Takvimler 1956 yılını gösterdiğinde bir vandalın jiletli saldırısına uğrayan başyapıt hasar almadan kurtulurken aynı yıl fırlatılan bir taş karşısında boyasında ufak bir dökülme oldu. Neyse ki, kolayca onarıldı. 1974’te Japonya’ya ‘turneye’ giden tablo; engellilere karşı ayrımcılık yapan müzeyi protesto eden bir kadın tarafından sprey boya saldırısıyla karşı karşıya kaldı. 2009’da Rus bir kadın Mona Lisa’ya bir çay fincanıyla çarpmış fakat eserin cam kasası kazanın ucuz atlatılmasına sebep olmuştu. 2019’da müze tarafından camı sağlamlaştırılan tablo 2022’de iklim aktivistlerinin ilk hedeflerinden oldu.
Bizim için her zaman uzaktan beğendiğimiz bir kadın tablosu olan Mona Lisa’nın işte böyle garip bir hikayesi var. Daha doğrusu Mona Lisa’nın değil, eserin hikayesi. Kadın yaşamadan neler çekti neler. ‘Bir de yaşasaydı nasıl olurdu?’ sorusu insanın aklına gelmiyor değil.