Munzur Baba efsanesi, sadece bir hikaye değil; aynı zamanda insanların inançlarıyla yoğrulmuş bir yaşam öyküsünü barındırıyor. Peki, bu efsanenin kaynağı ne? Munzur Baba Efsanesi nedir? Munzur Baba kimdir? İşte detaylar...
Munzur Baba Efsanesi nedir?
Munzur Baba efsanesi, Tunceli'nin derin kültürel zenginliklerinden birini yansıtır. Rivayete göre, bir zamanlar saygıdeğer bir pirin yalnızca bir kızı varmış. Bu kız, bir gün hayata gözlerini yumar ve ardından babası onu sürekli rüyalarında görmeye başlar. Rüyalarda kızı, “Baba, benim mezarımı aç, içinde bir emanet var, onu al,” diye seslenir. Pir, gördüğü bu rüyaları talipleriyle paylaşır ve sonunda mezar açılır. Tabutun içinde beşik benzeri bir yapının içinde, bir çocuk, şahadet parmağını emerek yatmaktadır. Çocuk mezardan çıkarılır. Pir, kızını bir kez daha rüyasında görür ve bu sefer kızı ona, “Bu çocuğun adını Munzur koyun,” der.
Zaman geçer ve Munzur büyür, yedi yaşına geldiğinde Ovacık’ın Koyungölü civarında bir ağanın koyunlarını gütmeye başlar. Hac zamanı geldiğinde, ağa hacca gider. Munzur, ağasının evine giderek hanımına, “Hanımım, ağamın canı sıcak helva çekiyor. Yaparsan ben götüreyim,” der. Hanımı, Munzur’un helvayı aslında kendisi için istediğini düşünerek şaşırır ama yine de helvayı yapar ve bohçaya sararak Munzur’a verir.
O sırada ağa, hacda namaz kılmaktadır. Selam verirken birden sağ yanında Munzur’u elinde bohçayla görünce şaşırır. Namazı bitirip, “Evladım, burada ne arıyorsun? Elindeki nedir?” diye sorar. Munzur, “Ağam, canın sıcak helva istemişti, onu getirdim,” der. Ağa bohçayı açar, içindeki sıcacık helvayı görünce hayrete düşer. Kafasını kaldırdığında Munzur’un kaybolduğunu fark eder.
Hacdan dönen ağa köyde karşılanırken, Munzur elinde bir kap sütle çıkar gelir. Ağa, etraftakilere, “Asıl hacı Munzur’dur, onun elini öpmek gerek,” der ve Munzur’a doğru koşar. Bunu duyan Munzur, “Aman ağam, bu olmaz. Ben senin ekmeğinle büyüdüm. Sen nasıl benim elimi öpersin?” diyerek koşmaya başlar.
Munzur’un arkasından koşanlar, onun süt dolu kabı döktüğü yere vardıklarında, dökülen süt bir kaynaktan süt gibi bembeyaz suyun fışkırmasına neden olur. Munzur kırk adım daha atar ve ardından bu sulardan bir ırmak oluşur. Arkasından gelenler bu ırmağı geçemez ve Munzur, dağların arasında kaybolup gider.
Bu efsane, halk arasında, sade bir çobanın bile Tanrı’nın sevgisine layık olabileceği, yüreği temiz ve inançlı kişilerin de keramet sahibi olabileceğini simgelemektedir.
Munzur Baba kimdir?
Munzur Baba, Tunceli ilinin Ovacık ilçesinde, özellikle Munzur Gözeleri civarında yaşamış olduğuna inanılan ermiş bir kişidir. Dersim Alevi inancında kutsal kabul edilen Munzur Baba, kerametleri ve sırra kadem basmasıyla tanınır. Onunla ilgili en bilinen efsane, Munzur Nehri'nin oluşumunu açıklar. Bu efsaneye göre, Munzur, ağasının hacca gittiği dönemde ona sıcak helva götürmüş ve dönüşünde ağası tarafından elini öpmek istenince utanarak dağlara kaçmıştır. Kaçarken elindeki süt dolu çanağı düşürmüş ve dökülen sütten Munzur Nehri'nin kaynakları oluşmuştur. Bu efsane, Munzur Baba'nın erdemli ve keramet sahibi bir kişi olduğunu vurgular.