2025 yılı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından ‘Aile Yılı’ ilan edilip genç çiftlere ‘doğurma’ tavsiyesi verilirken evlenmek için para bulamayanlar kadar boşanmak için de parası olmadığı için aynı evi paylaşmak zorunda kalanlar da hızla artıyor. Türkiye'de son 20 yılda evlenme oranı düşerken, boşanma oranı yükseldi. 2004-2023 yıllarını kapsayan süreçte 'kaba evlenme hızı' yüzde 37 düştü, 'kaba boşanma hızı' yüzde ise yüzde 49 arttı. Kaba boşanma hızının 2023 yılında en yüksek olduğu kent, binde 3,05 ile İzmir oldu. Diğer yandan enflasyonun da etkisiyle evlenme ve boşanma maliyetleri hızla yükseldi. 2024 yılı itibarıyla yeni bir yuva kurmanın maliyeti 600 bin TL’yi bulurken, boşanmanın maliyetleri de aynı ölçüde artış gösteriyor. Özellikle anlaşmalı boşanma davaları 75 bin TL’den başlarken, çekişmeli boşanmalarda bu rakam 110 bin TL’yi aşıyor. Üstelik bu tutarlara dava harçları ve ek masraflar dahil değil.
‘Danışma 3500 TL’
Avukat danışma ücretlerinin çok olmasıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Avukat Şenay Geçkil, “Avukatlara ödenmesi gereken en az ücreti belirleyen 2024-2025 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne (AAÜT) göre büroda 1 saate kadar sözlü danışmanlık ücreti en düşük 2 bin 300 TL olarak uygulanıyordu. Ancak yeni yürürlüğe giren tarife ile büroda 1 saate kadar sözlü danışmanlık ücreti en düşük 3 bin 500 TL olarak belirlendi. Böylece bir önceki yıla kıyasla danışmanlık ücretlerinin ortalama yüzde 55 oranında arttığı görülüyor” dedi. Anlaşmalı ve çekişmeli boşanmalardaki maliyetleri anlatan Geçkil, “2025 Yılı Yargı Harçları Tarifesi'ne göre Aile Mahkemeleri'ne başvuru harcı 615,40 TL olup, posta ve tebligat giderleri için ise 2 bin 150 TL'lik bir ücret belirlendi” dedi.
‘Çekişmeler yaşanıyor’
Tebligat gideri, vekalet suret harcı, bilirkişi ücreti, keşif gideri, tanık gideri ve diğer işlemler gibi farklı gider kalemlerinin de olabildiğini vurgulayan Geçgil, “Bu kalemler dava maliyetinin artmasına sebep olur. Ancak bir önceki yıla kıyasla dava harç ve masraflarının ortalama yüzde 60 oranında arttığını söylemek mümkün. Boşanma talebinde bulunan eş ayrıca yoksulluk nafakası, maddi manevi tazminat, velayet, iştirak nafakası taleplerinde de bulunabiliyor. Bu durumda boşanma ile beraber müşterek çocukların velayeti ve diğer mali talepler çekişmenin konusunu oluşturuyor. Çocuklu eşlerde çekişmenin konusunu oluşturan esas neden velayet olurken çocuksuz eşlerde nafaka ve tazminat konularındaki anlaşmazlık tartışmaya sebebiyet veriyor” diye konuştu.
‘İlk sırada ilgisizlik var’
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilerde kaba boşanma hızının en yüksek olduğu şehrin İzmir olduğunun görüldüğünü vurgulayan Geçkil şunları söyledi: “Boşanmanın nedenleri arasında iletişim eksikliği ve çatışmaların yeterince sağlıklı bir şekilde yönetilememesi, ilgisizlik, finansal sorunlar ve gelir dengesizliği gibi birçok neden sayılabilir. Boşanma nedenlerini göre yüzde 61,5 sorumsuz ve ilgisiz davranma, yüzde 42,6 evin ekonomik olarak geçimini sağlayamama, yüzde 36,4 dayak/kötü muamele, yüzde 32,2 aldatma en çok karşımıza çıkan nedenler arasında. Mesleki tecrübelerime ve vekilliğini yürüttüğüm dosyalara göre boşanmaların yarısından fazlasının evliliğin ilk 5 yılında olduğunu söyleyebilirim. En fazla boşanma ise evliliğin 2’nci yılda oluyor. 16 yıl ve daha fazla yıl süren evliliklerde de boşanma oranları artışa geçti. Evliliğin ilk yıllarında boşanmanın hızlı şekilde gerçekleşmesinin sosyolojik ve psikolojik yönden birçok nedeni de bulunuyor.”
Nafaka, velayet hariç
Anlaşmalı boşanma davalarının 75 bin TL’den başlarken, çekişmeli boşanmalarda bu rakam 110 bin TL’yi aşıyor. Üstelik bu tutarlara dava harçları ve ek masraflar dahil değil. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre 1 saate kadar sözlü danışmanlık ücreti en düşük 3 bin 500 TL oldu. Aile Mahkemeleri'ne başvuru harcı 615,40 TL olup, posta ve tebligat giderleri için ise 2 bin 150 TL'lik bir ücret belirlenirken bu rakam; vekalet suret harcı, bilirkişi ücreti, keşif gideri, tanık gideri ve diğer işlemler gibi farklı giderlerin de eklenmesiyle katlanıyor. Boşanma talebinde bulunan eş ayrıca yoksulluk nafakası, maddi manevi tazminat, velayet, iştirak nafakası taleplerinde de bulunabiliyor.
