Ramazan ayının gelmesiyle birlikte oruç ibadetine dair pek çok fıkhi konu gündeme geliyor. Orucu bozan durumlar, sağlık sorunları nedeniyle oruç tutamayanların durumu ve modern tıbbî uygulamaların oruca etkisi gibi konular, Diyanet İşleri Yüksek Kurulu'nun görüşleri doğrultusunda açıklığa kavuşturuldu.
Orucu neler bozar?
Oruç, temel olarak yeme, içme ve cinsel ilişkiden kaçınmayı gerektirir. Bu kapsamda; yemek ve içmek, sigara içmek, nargile kullanmak, tütün kökenli keyif veren maddeler tüketmek, uyuşturucu kullanımı ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler orucu bozar. Ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.
Nikotin Bandı Orucu Bozar mı?
Nikotin bandı orucu bozmaz. Çünkü bu yöntemle vücuda giren nikotin, yemek ve içmek kapsamında değerlendirilmez.
Şeker Hastalarının İnsülin İğnesi Kullanması Orucu Bozar mı?
İnsülin iğnesi gıda verici bir enjeksiyon olmadığından orucu bozmaz. Ancak, hastalığı nedeniyle oruç tutamayacak durumda olan bir kişi, sağlığına zarar gelmemesi adına oruç tutmayabilir ve yerine fidye verebilir.
Göz ve Kulak Damlası Orucu Bozar mı?
Göz damlaları ve kulak damlaları yutulmadıkları ve doğrudan mideye ulaşmadıkları için orucu bozmaz. Ancak, kulak zarında delik varsa ve ilaç mideye ulaşırsa oruç bozulabilir.
Endoskopi ve Kolonoskopi Orucu Bozar mı?
Bu işlemler sırasında mideye veya bağırsaklara su, yağ ya da besin değeri taşıyan bir madde verilmezse oruç bozulmaz. Ancak sıvı kullanımı söz konusuysa oruç bozulur.
Kulak Yıkama Orucu Bozar mı?
Kulak zarının delik olmadığı durumlarda kulak yıkatmak orucu bozmaz. Ancak, su mideye ulaşırsa oruç bozulur.
Diyaliz Tedavisi Orucu Bozar mı?
Hemodiyaliz sırasında gıda içeren sıvılar verilirse oruç bozulur. Ancak, yalnızca kan temizleniyorsa oruç bozulmaz.
Eşlerin Oruçlu İken İlişkileri Sınırı Nedir?
Oruçluyken cinsel ilişkiye girmek orucu bozar ve hem kaza hem de keffâret gerektirir. Ancak, eşlerin öpüşmesi veya sarılması orucu bozmaz. Boşalma meydana gelirse gününe gün kaza gerekir.
Kalp Hastalarının Dilaltı Hapı Kullanması Orucu Bozar mı?
Dilaltı hapları ağız dokusu tarafından emilip mideye ulaşmadıkları için orucu bozmaz.
Aşı ve İğne Kullanımı Orucu Bozar mı?
Gıda veya vitamin içermeyen aşılar ve iğneler orucu bozmaz. Ancak besin takviyesi içeren enjeksiyonlar orucu bozar.
Oruçluyken Kan Vermek ve Kan Almak Orucu Bozar mı?
Kan vermek orucu bozmaz. Ancak, vücuda kan almak besin değeri taşıdığı için orucu bozar.
Astım Spreyi ve Oruç
Astım hastalarının kullandığı spreyler orucu bozmaz. Sprey içindeki ilacın büyük bölümü solunum yoluyla vücuda alındığından, yemek ve içmek kapsamında değerlendirilmez.
Kusmak Orucu Bozar mı?
Kendi isteğiyle kusan kişinin orucu bozulur ve kaza etmesi gerekir. Ancak, istem dışı kusma orucu bozmaz.
Kadınlar ve Oruç: Adet ve Lohusalık Hali
Adet gören veya lohusa olan kadınlar oruç tutamazlar. Bu durumda tutulmayan oruçlar daha sonra kaza edilir.
Oruçlu Kişinin Abdest Alırken Boğazına Su Kaçması
Bu durum hataen meydana gelirse oruç bozulur ve kaza edilmesi gerekir. Ancak, unutarak su yutulursa oruç bozulmaz.
Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mazeretler
- Hastalık: Oruç tutmak sağlığa zarar verecekse, kişi oruç tutmayabilir.
- Seyahat: Yolculuk yapanlar oruçlarını daha sonra kaza edebilirler.
- Yaşlılık: Oruç tutamayacak kadar yaşlı olanlar fidye verebilirler.
- Açlık ve Susuzluk: Hayati tehlike oluşacak kadar aç veya susuz kalan kişiler oruçlarını erteleyebilirler.
- Zor ve Meşakkatli İşler: Ağır işlerde çalışan kişiler oruçlarını daha sonra kaza edebilirler.
- Gebe ve Emzikli Kadınlar: Kendilerine veya çocuklarına zarar gelme ihtimali olan gebeler ve emziren anneler oruçlarını erteleyebilirler.
Fidye Nedir, Kimler Fidye Ödemelidir?
Fidye, oruç tutamayacak durumda olan kişilerin bir yoksulu doyuracak kadar yiyecek veya maddi bedel vermesidir. Şifa ümidi olmayan hastalar ve yaşlılar fidye verebilirler. Gebe ve emzikli kadınlar ise kendi sağlıkları nedeniyle oruç tutamazlarsa yalnızca kaza etmeleri gerekir, ancak çocukları için endişe duyuyorlarsa kaza ile birlikte fidye de vermeleri gerekir.
Oruç Fidyesi Kimlere Verilebilir?
Fidye, fakir Müslümanlara verilebilir. Kişi, bakmakla yükümlü olduğu ailesine fidye veremez. Ancak fakir kardeş, amca, teyze, dayı gibi yakın akrabalar fidye alabilir.
Ramazan orucu, İslam’ın temel ibadetlerinden biridir ve belirli durumlarda ertelenebilir ya da kazası yapılabilir. Sağlık sorunları, yolculuk, hamilelik, yaşlılık gibi durumlarda oruç tutamayan kişilere kolaylıklar sağlanmış, tıbbi müdahalelerin oruç üzerindeki etkileri ise uzman görüşleriyle belirlenmiştir. Ramazan ayında sağlığını tehlikeye atmadan oruç tutmak isteyenlerin, dini hükümlere uygun hareket etmeleri önerilmektedir.
