Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ülkedeki iç savaşın kritik bir dönüm noktasında, ani bir kararla Suriye’yi terk etti. Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı grupların Şam’ın kontrolünü ele geçirmesi üzerine gerçekleşen bu kaçış, uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Reuters’ın 14 farklı kaynağa dayandırdığı haberi, Esad’ın ayrılma planının detaylarını ve bu süreçte Katar ile Türkiye’nin üstlendiği iddia edilen rolleri ortaya koyuyor.
Esad’ın Planı: Yakın Çevresine Bile Söylemedi
Reuters’ın haberine göre, Beşar Esad, Suriye’den ayrılma planını yalnızca sınırlı bir çevrede tuttu. Ne yardımcıları, ne akrabaları, ne de ordu yetkilileri bu karardan haberdardı. Esad, 8 Aralık sabahı Savunma Bakanlığı’nda yaklaşık 30 üst düzey yetkiliyle bir toplantı yaptı ve Rusya’nın askeri yardımlarının yolda olduğunu söyleyerek, sahadaki askerlerden direnmelerini istedi. Ancak aynı günün akşamı, kimseye haber vermeden Şam’dan kaçarak Rusya’ya sığındı.
Esad’ın bu süreçte yakın çevresine dahi bilgi vermemesi dikkat çekti. Basın danışmanı Buthaina Shaaban, Esad’ın evine çağrılmasına rağmen orada kimseyi bulamadığını belirtti. Esad’ın kardeşi Maher Esad ve kuzenlerinin de bu kaçış planından habersiz olduğu, hatta kuzenlerinden birinin bu süreçte hayatını kaybettiği ileri sürüldü.
Türkiye ve Katar’ın Rolü Tartışılıyor
Haberde yer alan iddialara göre, Türkiye ve Katar, Esad’ın kaçışını kolaylaştırmak adına HTŞ ile düzenlemeler yaptı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Esad’ın güvenli bir şekilde Moskova’ya ulaşması için diplomatik çabalar yürüttüğü, Türkiye ve Katar’dan HTŞ ile bağlantılarını kullanmalarını istediği öne sürüldü. Ancak Türkiye hükümeti, Esad’ın kaçışında Türkiye hava sahasının kullanılmadığını ve bu iddiaların asılsız olduğunu açıkladı.
Rusya ve İran, Esad’a askeri bir müdahalenin mümkün olmayacağını açık bir şekilde iletmişti. Esad’ın ise öncelikle Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) sığınmak istediği, ancak BAE’nin uluslararası tepkilerden çekinerek bu talebi reddettiği bildirildi. Bunun üzerine Esad, Rusya’nın Hmeimim hava üssü üzerinden Moskova’ya geçti.
Uluslararası Tepkiler ve İleriye Dönük Sorular
Esad’ın ani kaçışı, bölgesel dengeleri yeniden şekillendirme potansiyeline sahip. Türkiye ve Katar’ın bu süreçteki rolüne dair iddialar bölge ülkelerinde tartışma yaratırken, Rusya’nın Esad’ı koruma çabaları dikkat çekiyor. Esad’ın geleceği ve Suriye’deki iç savaşın bundan sonraki seyri ise belirsizliğini koruyor.