Sosyal güvenlik uzmanı Mehmet Akif Cenkci, AK Parti'nin "Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ni değerlendirdi. Cenkci, teklifin engellilerin emekli olma süreçlerini zorlaştıracağını, Esnaf Ahilik Sandığı düzenlemesinin ise yine ertelendiğini vurguladı. Toplumun beklentisinin Genel Sağlık Sigortası (GSS) primlerinin tamamen kaldırılması yönünde olduğunu belirten Cenkci, işverene sağlanan yüzde 5'lik prim teşvikinin yüzde 4'e düşürülmesine ilişkin ise şu ifadeleri kullandı: "İmalat sektörünün dışında kalan işverenler yüzde 1 oranında daha fazla prim ödemek durumunda kalacak."
Engelli Emeklilikte Yeni Zorluklar
Kanun teklifinin engelli bireylerin emekli olma şartlarını ağırlaştırdığına dikkat çeken Cenkci, şu bilgileri paylaştı: “Öncelikle Ekim 2008 öncesi ilk defa sigorta girişi olanlar vergi indirim belgesi ile engelli emekli olabiliyorlardı. Engelli emekli olabilmek için Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan ilk önce vergi indirim belgesi alınması gerekliydi. Eğer kişinin birden fazla rahatsızlıklarının toplam engel oranı yüzde 40 ve üzeriyse ve sigortalılık süresi ilk işe giriş tarihine göre gerekli prim ödeme gün şartını taşımaları halinde bu vergi indirim belgesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bu kişileri engelli emekli ediyordu. Ekim 2008 sonrası ilk defa sigorta girişi olanlarda ise engellilik oranı yerine maluliyet oranı yani çalışma iş gücü kaybı oranı aranmakta. Her engelli malul değildir ancak her malul engellidir. Böylelikle bu düzenleme ile birlikte Ekim 2008 öncesi girişlilerin engelli emeklilik şartları çalışma iş gücüne çevrilecek ve emekli olmaları zorlaşacaktır.”
GSS Prim Borçlarında Toplumsal Beklenti Karşılanmıyor
GSS prim borçlarına yönelik düzenlemeye de değinen Cenkci, şu değerlendirmeyi yaptı: “Teklif, 1 Ocak 2015 öncesine ait GSS prim borçlarının affını öngörüyor. Ancak bu, yalnızca bir yıllık borçları kapsıyor ve geniş kapsamlı bir çözüm sunmuyor. Sosyal Güvenlik Kurumu, geçtiğimiz aylarda GSS borcu olanların banka hesaplarına elektronik haciz uygulamıştı. Toplum, tüm geçmiş dönem borçlarının kapsanmasını ve gecikme cezalarının silinmesini bekliyor. Özel sektörden sağlık hizmeti alan vatandaşlar ise hiç faydalanmadıkları kamu hizmeti için prim ödemek istemiyor. Bu sistemin isteğe bağlı hale getirilmesi, vatandaşlara tercih özgürlüğü sunulması gerekiyor.”
Esnaf Ahilik Sandığı Yine Ertelendi
Cenkci, yıllardır yürürlüğe girmesi beklenen Esnaf Ahilik Sandığı düzenlemesinin bir kez daha ertelendiğini hatırlatarak, "2017’de yasalaşan ve 2018’de yürürlüğe girmesi planlanan bu düzenleme, BAĞ-KUR’lu sigortalılarımıza işsizlik ödeneği sağlayacaktı. Ancak, bu düzenleme şimdi de 2029 yılına ertelendi," dedi.
İşverenler Daha Fazla Ödeyecek
Prim teşviki konusunda yapılan değişikliklere de değinen Cenkci, “Primlerini düzenli ödeyen işverenlere verilen yüzde 5’lik teşvik, imalat sektörü dışında kalan işverenler için yüzde 4’e düşürülüyor. Bu, işverenlerin yüzde 1 oranında daha fazla prim ödemesi anlamına geliyor,” ifadelerini kullandı.
