Travma sonrası stres bozukluğu nedir?

ruhsal travma ya da ruh sağlığı durumudur. Deprem, sel ve yangın gibi doğal afetler; işkence, savaş ve tecavüz gibi insan kaynaklı travmalar; kazalar, ciddi ve ölümcül tıbbi durumlar ile hastalıklar ya da beklenmedik ölümler gibi travmatik olaylar bireylerde ruhsal travmaya yol açabilir. Bu tür travmatik olayları yaşayan ya da onlardan etkilenen çoğu insan, geçici olarak şartlara ve çevrelerine uyum sağlamakta ve durumla başa çıkmakta zorluk çekebilirler. Bireyler genellikle zaman içerisinde daha iyi hale gelirler. Fakat bu zorlanma belirtileri devamlı hale gelirse travma sonrası stres bozukluğu ortaya çıkar. Travma sonrası stres bozukluğu bireyin tüm hayatında bozukluklara neden olabileceği gibi diğer akıl sağlığı sorunları ile karşı karşıya kalma riskini de artırabilir. Bunlar arasında başlıca anksiyete ve depresyon, alkol ve uyuşturucu kullanımı ile ilgili bozukluklar, intihar düşünceleri ve eylemleri ile yeme bozuklukları bulunmaktadır. Travma sonrası stres bozukluğunun belirtilerinin ortaya çıkmasının hemen ardından etkili tedaviyi almak oldukça büyük bir öneme sahiptir. Travma sonrası stres bozukluğu neden olur? Travma sonrası stres bozukluğu her yaş grubunda olabilmektedir. Çoğu ruh sağlığı probleminde olduğu gibi, travma sonrası stres bozukluğunun da muhtemelen çeşitli farklı sebeplerin karışımından dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu sebepler arasında bireyin hayatında boyunca yaşadığı stresli deneyimler, yaşadığı travmaların miktarı ve ciddiyeti, ailesinde anksiyete ve depresyon geçmişi gibi kalıtsal ruh sağlığı riskleri, mizacı, bireyin strese yanıt olarak salgıladığı kimyasallar ve hormonları düzenleme şekli bulunmaktadır. Travma sonrası stres bozukluğunun belirtileri: Travma sonrası stres bozukluğunda olayın sürekli hatırlanması, • Olayı hatırlatan herhangi bir uyaran karşısında yoğun sıkıntı duyma • Travma içerikli kabuslar • Travma sonrası stres bozukluğunda olayı hatırlatan unsurlardan uzak durma • Travma sonrası stres bozukluğunda olayla ilgili önemli detayların hatırlanmaması, • Sürekli korku, • Dehşet duygusu içinde yaşama, • Dış dünyaya karşı ilginin kaybolması • Ani sesler karşısında irkilmek, • Uyku problemleri Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi nasıl olur? Travma sonrası stres hastalığının tedavisinde hem ilaçların hem de psikolojik tedavilerin etkili olduğu gösterilmiştir. Travmatik olaydan herkesin aynı oranda etkilenmediği açıktır. Travmayla ilgili az sayıda ruhsal belirtisi olsa da hayatı çok fazla etkilenmemiş birçok insan vardır. Bazı kişiler için ise travmatik stres belirtileri iş ve sosyal hayatı çok ciddi biçimde engelliyor olabilir. Bu nedenle travmanın etkilerinin giderilmesi için herkesin ihtiyacına göre farklı tedavi yaklaşımları planlanmalıdır: Travmadan az etkilenmiş, hayatını eskisi gibi sürdürebilen kişilere bilgilendirme yapılmalıdır. Travmadan daha çok etkilenmiş, ciddi belirtiler yaşayan ancak işini gücünü sürdürebilenlere danışmanlık veya kısa psikolojik tedavi yaklaşımları uygulanmalıdır. Hayatı ciddi derecede etkilenmiş, ağır belirtileri olanlara yoğun psikolojik tedaviler, ilaç tedavileri veya hastaneye yatış yapılmalıdır. Travma sonrası stres hastalığı depresyonla birlikte ise çoğu kez ilaç tedavisi eklenmelidir. Psikolojik tedaviler arasında sıklıkla kullanılan tedavi bilişsel-davranışçı terapidir. Bu tedavide kişinin belirtilerinin sürmesine neden olan hatalı düşüncelerinin sağlıklı düşüncelerle değiştirilmesi amaçlanır. Ayrıca korku nedeniyle kaçındığı durumların üstüne gitmesi sağlanarak bu durumlarda yaşadığı korkunun azaltılması sağlanır. Psikolojik tedaviler bu konuda eğitim ve deneyimi olan psikiyatr ve klinik psikologlar tarafından uygulanır.