Türklerin İslamiyet'i kabul etme süreci, aslında bir milletin kimliğini ve yönünü değiştiren bir dönüm noktasına işaret eder. Türkler, ilk kez ne zaman Müslüman oldu? Müslümanlığı kabul eden ilk Türk devleti kimdir?
Türkler ilk ne zaman Müslüman oldu?
Türklerin İslam'a geçişi, Tengricilik inancından İslam'a yönelimlerini ifade eder. Bu süreç, 10. yüzyıla kadar Tengriciliğin Türkler arasında en yaygın din olduğu dönemi kapsar. Türklerin İslam ile ilk teması, Şii ve Alevilerin dördüncü İmam olarak kabul ettikleri İmam Zeynel Abidin'in, Kerbela'dan Horasan'a Türkler tarafından korunarak götürülmesiyle olmuştur. Araplarla ilk etkileşim ise 7. yüzyılda, Hilafet-İmamet çekişmeleri sırasında gerçekleşmiştir.
Emeviler dönemi, İslam'ın Arap milliyetçiliği çerçevesinde gelişmesini sağlarken, Türkler ile Araplar arasındaki çatışmalar sertleşmiş, Türklerin yaşadığı şehirlerdeki kontroller için Türgişler ve Hazar Türkleri arasında savaşlar yaşanmıştır. 750'de Emeviler yıkılınca Abbâsîler yönetimi ele almış ve Türk-Arap ilişkilerinde yeni bir döneme girilmiştir. 751'deki Talas Muharebesi, Karluk Türklerinin Abbâsîler ile birlikte Çinlilere karşı zafer kazanarak İslam’ı daha yakından tanımalarına neden olmuştur.
Türklerin İslam'a geçişi, 10. yüzyılın başlarında Oğuz Türklerinin kitlesel olarak İslam’ı kabul etmeleriyle hızlanmıştır. Oğuzlar, İslam'ı Sünni İranlılar aracılığıyla öğrenmiş, Türkçedeki İslami terimler genellikle Farsçadan alınmıştır. 8. yüzyılda, Kuteybe bin Müslim’in saldırılarından ve Emevilerin zulmünden sonra, Türkler İslam'a geçmeye başlamıştır. Hazarlar, 723'te Araplara karşı zafer kazanmış ancak 8. yüzyılın ortalarında Araplar, Kafkaslara doğru çekilmek zorunda kalmıştır.
Türgeş boylarının direnişi, Göktürk Devleti'nin 745’teki yıkılışına kadar sürmüş, ardından Türk toprakları Çin ve Arap işgali tehdidi altına girmiştir. Abbâsîler dönemi, Türklerin daha fazla yer aldığı bir dönemi işaret ederken, Talas Muharebesi, Türk ve Müslüman Araplar arasındaki ittifakın simgesi olmuştur. Türkler, 10. yüzyılda özellikle Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boyları aracılığıyla İslam’ı kabul etmiş ve Karahanlı ve Büyük Selçuklu Devletleri gibi ilk Müslüman Türk devletlerini kurmuşlardır.
