Volkanik depremler, volkanik faaliyetler sonucu meydana gelen sismik hareketlerdir. Peki Volkanik deprem nedir? Volkanik patlama depreme neden olur mu?
Volkanik deprem nedir?
Volkanik depremler, yanardağların püskürmesi sonucu meydana gelen sismik hareketlerdir. Yer kabuğunun derinliklerinde bulunan erimiş magma, yeryüzüne çıkarken volkanik gazların oluşturduğu yüksek basınç nedeniyle patlamalar meydana gelir. Bu patlamalar, volkanik depremleri tetikleyerek yerel ölçekte sarsıntılara yol açar.
Bu tür depremler, genellikle yanardağların bulunduğu bölgelerde meydana gelir. Akdeniz, Pasifik ve Hint Okyanusu çevresindeki ülkeler volkanik hareketliliğin sık görüldüğü alanlardır. Özellikle Japonya ve İtalya, sık yaşanan volkanik depremlerle bilinen ülkeler arasında yer alır.
Volkanik patlama depreme neden olur mu?
Volkanik patlamalar depreme neden olabilir, ancak bu depremler genellikle tektonik depremlerden farklıdır. İşte volkanik patlamaların depreme yol açma mekanizmaları:
1. Magmanın Hareketi ve Basınç Artışı
- Volkanik bölgelerde magma yer altındaki çatlaklardan yükselirken çevresindeki kayaçlara büyük bir basınç uygular.
- Bu basınç, kayaların kırılmasına ve volkanik depremler (volkanik sarsıntılar) oluşmasına neden olabilir.
- Bu tür depremler, genellikle düşük ila orta büyüklükte olur.
2. Patlama Anında Ani Basınç Boşalması
- Büyük bir volkanik patlama sırasında, magmanın hızla dışarı çıkması sonucu yer altında büyük bir boşluk oluşur.
- Bu dengesizlik, çevredeki kayaçların çökmesine ve yeni fayların kırılmasına yol açabilir.
- Bu durum, bazı durumlarda şiddetli depremleri tetikleyebilir.
3. Yer Çökmesi (Kaldera Oluşumu)
- Eğer büyük bir patlama sonucu magmanın önemli bir kısmı dışarı çıkarsa, volkanik yapının üst kısmı çökmeye başlar.
- Bu çökme, geniş çaplı yer hareketlerine neden olarak büyük bir deprem oluşturabilir.
- Örneğin, Krakatoa (1883) ve Santorini (MÖ 1600) gibi büyük volkanik patlamalar bu tür çöküntülere ve depremlere yol açmıştır.
4. Volkanik Patlamaların Tektonik Fayı Tetiklemesi
- Eğer volkan bir fay hattına yakınsa, patlama nedeniyle meydana gelen sarsıntılar bu fay hattını etkileyerek daha büyük bir tektonik depremi tetikleyebilir.
- 1991’deki Pinatubo Patlaması civardaki fay hatlarında depremleri tetiklemiştir.
Türkiye’de volkanik depremler görülür mü?
Türkiye’de aktif yanardağ bulunmadığı için volkanik depremler oldukça nadir görülmektedir. Tarihsel süreçte bazı yanardağ hareketlilikleri yaşanmış olsa da günümüzde bu tür depremlerin Türkiye’de meydana gelme olasılığı oldukça düşüktür.
