Yeni Bakış Haber olarak yapay zekaya sorduk: Deprem anlarında sıkça yaşanan iletişim kesintilerinin nedenlerini ve çözüm önerilerini analiz ettik. Operatörlerin çökme nedenleri, mevcut altyapının yeterliliği ve alternatif iletişim yöntemleri üzerine merak edilen soruların yanıtlarını yapay zeka desteğiyle araştırdık. İşte yapay zekanın verdiği yanıt!
Depremde operatörler neden çöküyor?
Yapay zekanın verdiği yanıt: Deprem anlarında yaşanan iletişim kesintileri, operatörlerin altyapı dayanıklılığına dair soruları gündeme getiriyor.
1. Aşırı Trafik Yüklenmesi
Deprem anlarında milyonlarca kişi aynı anda telefonla arama yapmaya, mesaj göndermeye veya internete bağlanmaya çalışıyor. Bu yoğunluk, mevcut şebeke kapasitesinin çok üzerinde bir talep yaratıyor ve sistemler bu ani yükü karşılayamadığı için erişim sorunu yaşanıyor.
2. Elektrik Kesintileri ve Yetersiz Yedek Enerji
Baz istasyonları elektrikle çalışıyor. Deprem sonrası yaşanan enerji kesintileri, jeneratör ya da batarya sistemleriyle kısa süreli olarak telafi edilse de bu sistemlerin çalışma süreleri sınırlı. Uzun süren kesintilerde iletişim altyapısı tamamen devre dışı kalabiliyor.
3. Altyapının Fiziksel Hasar Görmesi
Depremde yer altı fiber optik kablolar, baz istasyonları ve veri merkezleri zarar görebiliyor. Bu da doğrudan şebekenin çökmesine neden oluyor. Operatörlerin altyapısı genellikle belli bölgelerde yoğunlaşmış durumda ve merkezi sistemlerin etkilenmesi geniş çapta erişim kaybına yol açabiliyor.
4. Kriz Senaryosu ve Acil Durum Protokollerinin Yetersizliği
Türkiye'de operatörlerin büyük kısmı kriz anlarına özel tatbikatlar yapmıyor ya da bu tatbikatlar gerçek senaryolara yakın olmuyor. Bu durum, sistemlerin afet sırasında nasıl bir tepki vereceğinin önceden test edilmemesi anlamına geliyor.
Depremde operatörlerin çökmemesi için ne yapılabilir?
Depremler, yalnızca binaları değil iletişim altyapılarını da test ediyor. Yeni Bakış Haber, bu önemli sorunu yapay zekaya sordu: Depremde operatörlerin çökmemesi için ne yapılabilir? İşte teknoloji cephesinden alınan çarpıcı yanıtlar...
1. Şebeke Kapasitesinin Artırılması ve Trafik Yönetimi
Operatörlerin baz istasyonlarının kapasitesi artırılmalı. Afet anlarında öncelikli iletişim için trafik yönetimi yapılmalı. Örneğin sağlık, güvenlik ve arama-kurtarma gibi birimlerin iletişim önceliği sistem tarafından tanınmalı.
2. Mobil Baz İstasyonları ve Yedek Sistemler
Deprem sonrası iletişim için hızlıca devreye alınabilecek taşınabilir baz istasyonları (mobil BTS) daha yaygın hale getirilmeli. Ayrıca, daha uzun süreli çalışabilen yedek enerji sistemleri kurulmalı.
3. Uydu Tabanlı Yedekleme Çözümleri
GSM altyapısının çökmesi durumunda uydu bağlantılı sistemler otomatik olarak devreye girecek şekilde yapılandırılmalı. Bu teknoloji, özellikle kırsal ve ulaşılması zor bölgelerde kritik önem taşıyor.
4. Dağıtık ve Bölgesel Altyapı Modeli
Operatörlerin iletişim merkezleri ve veri altyapısı coğrafi olarak daha yaygın ve birbirinden bağımsız hale getirilmeli. Böylece bir bölgedeki çöküş tüm sistemi etkilemez.
5. Yasal Zorunluluklar ve BTK Gözetiminde Kriz Testleri
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), operatörlere afet senaryolarına karşı yılda belirli aralıklarla kriz tatbikatı yapma zorunluluğu getirmeli. Ayrıca bu testlerin raporlanması ve şeffaflık içinde kamuoyu ile paylaşılması sağlanmalı.
6. Kamu-Özel Sektör İş Birliği
Afet anlarında iletişim altyapısının sürdürülebilirliği, sadece özel sektörün sorumluluğuna bırakılmamalı. Devlet, operatörlerle birlikte kriz yönetim planları hazırlamalı ve sahada uygulama için ortak hareket mekanizmaları oluşturulmalı.
