Türkiye’nin savunma sanayisinde attığı adımlar, milli silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) yerli motorlarla havalanarak dünya çapında başarılara imza atmasını sağladı. Yerli motorlar sayesinde dışa bağımlılığı azaltan projeler, Türk mühendisliğinin gücünü bir kez daha gözler önüne serdi.
İlk Adım: Yerli Motor TEI-PD170
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı'nın 2012 yılında başlattığı Operatif İHA Motor Geliştirme Projesi kapsamında, TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI) liderliğinde yerli bir havacılık motoru geliştirme çalışmaları hız kazandı. Bu kapsamda, Türkiye'nin ilk yerli ve milli havacılık motoru olan TEI-PD170 geliştirildi. İlk ateşleme, 30 Ocak 2017’de gerçekleştirilerek tarihi bir dönüm noktasına ulaşıldı. Ardından 3 Kasım 2017’de ilk motor, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ’ye (TUSAŞ) teslim edildi.
Yerli Motorla İlk Uçuş: ANKA
-10 derece gibi zorlu hava koşullarında, 27 Aralık 2018’de ANKA platformu, TEI-PD170 motoru ile ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi. Bu başarı, yerli havacılık motorlarının sahada da etkin bir şekilde kullanılabileceğini kanıtladı.
Başarıdan Başarıya: AKSUNGUR ve Bayraktar TB3
ANKA'nın ardından, AKSUNGUR platformu için de TEI-PD170 motoru tercih edildi. AKSUNGUR, yerli motoruyla ilk uçuşunu 4 Ekim 2021’de tamamladı. BAYKAR tarafından geliştirilen Bayraktar TB3 ise 2023 yılında uçuşlarına başladı ve kısa pistli gemilerden kalkış ve iniş gerçekleştiren ilk SİHA olarak tarihe geçti.
Rekorlar Kıran Yerli Motor
TEI-PD170’in başarısı yalnızca uçuşlarla sınırlı kalmadı:
- AKSUNGUR ile 45 saatlik kesintisiz uçuş süresi.
- Bayraktar TB3 ile 36 bin 310 fit yüksekliğe ulaşarak irtifa rekoru.
- ANKA, AKSUNGUR ve Bayraktar TB3 ile toplamda 2000 saat uçuş.
Yurt Dışında da İlgi Görüyor
Yerli motor TEI-PD170, üstün yüksek irtifa kabiliyeti ve çift kademeli turboşarj sistemiyle rakiplerinden ayrışıyor. 170 beygir gücüyle 20 bin fit irtifada güç kaybı yaşamayan motor, 45 bin fit tavan irtifasına kadar çıkabiliyor. 2024 yılı başında yapılan ilk ihracatın ardından, birçok ülkeyle görüşmeler devam ediyor.
Güçlü, Güvenilir ve Milli
TEI-PD170, yedekli motor kontrol sistemi ve özgün yazılımıyla emniyet ve güvenilirlik açısından da fark yaratıyor. Şu ana kadar 3 farklı platformda başarıyla kullanılan motor, Türkiye’nin yerli ve milli savunma sanayisinde geldiği noktayı bir kez daha kanıtlıyor.