Yeşilçam’ın altın döneminin perde arkasında büyük bir isim vardı: Memduh Ün. Sinema dünyasında yarattığı kalıcı etkiyle, belki de birçok insanın adını duyduğu bu usta isim kullanıcılar tarafından oldukça merak eediliyor. Peki, Yeşilçam'ın başarılı isimlerinden yönetmen Memduh Ün kimdir?
Memduh Ün kimdir?
Arif Memduh Ün, 14 Mart 1920 tarihinde İstanbul'un Kasımpaşa semtinde dünyaya geldi. Babası polis Mustafa Ün, annesi ise deniz yüzbaşısının kızı olan Makbule Ün’dür. Eğitim hayatına Vefa Lisesi'nde başlamış ve 1937 yılında buradan mezun olmuştur. 1938'de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne kaydolmuş, ancak üçüncü sınıfa geldiğinde futbol tutkusunun etkisiyle eğitimini yarıda bırakmıştır.
Futbol Kariyeri
Ortaokul yıllarında futbolla tanışan Memduh Ün, Langa Genç Takımı'nda futbol oynamaya başlamış, ardından 1940-1942 yıllarında Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nde yer almıştır. 1941 yazında ise Ankara Demirspor'a transfer olmuş ve takımının 1942-43 sezonunda Ankara Ligi şampiyonluğu yaşamasında önemli rol oynamıştır. Askerliğini 1946'da Ankara'da tamamlayan Ün, futbolculuk kariyerini İETT ve İstanbulspor takımlarında sürdürmüştür. Aynı dönemde Eskişehir Şeker Fabrikası, TCDD ve Elektrik İdaresinde memur olarak da çalışmıştır.
Sinemaya Adım Atışı
1947 yılında, yapımcı Hürrem Erman’ın teklifini kabul ederek "Damga" filminde oyunculuk yapmaya başlamıştır. Bu, onun sinemaya ilk adımını attığı andır. 1951 yılında, senaryosunu yazdığı ve Arşavir Alyanak ile birlikte yönettiği Hayat Acıları adlı filmle yapımcılığa da adım atmıştır. Aynı yıl, Yakut Film'i kurarak kendi yapım şirketini oluşturmuştur.
Yönetmenlik Kariyeri ve İlk Başarılar
1954 yılında yönetmenlik kariyerine Düşman Aşıklar ile başlayan Memduh Ün, ilk filminde beklediği başarıyı elde edememiştir. Ancak, 1955 yılında Yetim Yavrular ile büyük bir başarı kazanmış ve 1959 yılına kadar melodram türünde pek çok film çekmiştir. Bu dönemdeki yapımlarında başrol oyuncusu olarak Muhterem Nur sıkça yer almıştır.
Yeşilçam’ın Çocuk Yıldızları ve Ayşecik Dönemi
Memduh Ün, 1960 yılında çektiği Ayşecik filmiyle Türk sinemasında çocuk yıldızlar dönemini başlatmıştır. 4-5 yaşındaki çocukları başrol oynattığı bu film, dönemin sinema dünyasında devrim niteliğinde bir adımdı. Ün, oyuncu seçerken görüntü uyumuna öncelik vermiş ve bu filmde rol alacak çocukları sokaktan seçmiştir.
Sinema Diline Yenilikler ve Başarılar
1961'de Edmund Morris'in Tahta Çanaklar adlı piyesinden uyarladığı Kırık Çanaklar filmi, hem Memduh Ün'ün hem de Türk sinemasının en başarılı yapıtları arasına girmiştir. Ün, bu filmle hem sinemada hem de edebiyat uyarlamalarında önemli bir noktaya gelmiştir. 1960'ların sonunda yapımcılık ve yönetmenlik alanında önemli bir birikim edinmiş, 1970’lerde daha çok yapımcılıkla ilgilenmeye başlamıştır.
Yapımcılık ve 1980'ler Dönemi
Memduh Ün, 1970’li yıllarda yapımcılığa ağırlık vermiştir. Özellikle 1980'lerde Kemal Sunal'ın başrol oynadığı filmlerle tanınan ve gişe garantili yapımlar üretmiştir. 1990'lı yıllarda ise tekrar yönetmenliğe dönerek Bütün Kapılar Kapalıydı ve Zıkkımın Kökü gibi ödüllü yapımlar çekmiştir.
Son Dönem ve Eğitimci Kimliği
1994 yılından itibaren Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Bölümünde öğretim görevlisi olarak ders vermeye başlamıştır. Burada sinematografi üzerine uygulamalı dersler vererek birçok öğrenci yetiştirmiştir. Sinemaya olan katkıları ve öğretici yönüyle de tanınan Memduh Ün, 2005'teki son filmi Sinema Bir Mucizedirde rahatsızlığı nedeniyle film tamamlanamamış ve Tunç Başaran'a devredilmiştir.
Vefatı ve Ardında Bıraktığı Miras
Memduh Ün, 16 Ekim 2015 tarihinde 95 yaşında Bodrum'da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmiştir.
