Kullanıcılar, Birinci meclisin özellikleri nelerdir? sorusuna cevap arıyor. Birinci meclisin özellikleri nelerdir? sorusunun cevabı haberimizde…
Birinci meclisin özellikleri nelerdir?
1920 yılında Ankara'da toplanan Birinci Meclis, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en kritik dönemlerinde, 23 Nisan 1920 tarihinde açıldı. Bu meclis, yeni Türk devletinin temellerini atmış ve Türkiye'nin millî bayramı olan 23 Nisan'ın da kutlanmasına neden olmuştur.
Sivas Kongresi'nden sonra, Mustafa Kemal'in liderliğindeki Heyet-i Temsiliye, Anadolu'da fiilen yönetimi ele almıştı. Mebusan Meclisi seçimleri için talepte bulunan Heyet-i Temsiliye, 12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplandı ancak bir kısmı çeşitli nedenlerle katılmadı. Meclis, Misak-ı Millî beyannamesini kabul etti ve Sevr Antlaşması'na karşı güçlü bir muhalefet sergiledi.
İngiliz askerî birliği tarafından basılan ve bazı mebusların tutuklandığı olayın ardından, 18 Mart 1920'de toplanan mebuslar, yasama dokunulmazlığının ortadan kalktığı gerekçesiyle meclisi süresiz tatil etme ve Ankara'da toplanma kararı aldı. İstanbul meclisinin üyeleri otomatik olarak Ankara'daki meclise katılma hakkına sahipti, ve bu sayede Ankara'da toplanan meclis, İstanbul'daki iktidardan bağımsız bir şekilde hareket etti.
Mustafa Kemal Paşa, vilayetlere ve müstakil livalara her birinden beş temsilci seçilmesini istedi. Seçim, liva merkezi, kazalardaki ikinci seçmenler, vilayet idare meclisleri, belediye meclisleri ve Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti idâre heyeti üyelerinden oluşan bir heyet tarafından gerçekleştirildi. Meclise toplamda 436 temsilci katıldı.
Meclisin adı önce "Millet Meclisi" olarak düşünülmüş ancak İstanbul Meclisi üyelerine ek olarak seçilen temsilciler nedeniyle "Büyük Millet Meclisi" adı kabul edilmiştir. 1921'de Türkiye kelimesi eklenerek "Türkiye Büyük Millet Meclisi" adı resmîleştirildi.
Birinci Meclis, olağanüstü şartlarda faaliyet göstermiş, kuvvetler birliği esasına dayanmış, bakanları atama ve azletme yetkisine sahip olmuş, ve Mustafa Kemal Paşa tarafından yönetilmiştir. Bu meclis, Türk milletinin yönetme ve yönetilme birikimini yansıtan demokratik ve parlamenter özellikleriyle dikkat çekmiştir.
Meclisin çalışma esaslarını belirleyen önerge, 20 Ocak 1921'de kabul edilmiş ve meclisin "Kurucu Meclis" özelliğini taşıyan olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilâl meclisi olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca, hükümetin kurulması gerekliliği, geçici bir başkan ve padişah vekili atanmasının uygun olmadığı, güçler birliği ilkesinin esas alındığı ve padişah ve halifenin meclis tarafından belirleneceği belirtilmiştir.
Bu dönemde alınan önemli kararlar arasında saltanatın kaldırılması dışında, meclisin Türk devletini kurma sürecine önemli katkılarda bulunduğu ve Türkiye'nin modern devlet yapısını oluşturduğu söylenebilir.
