Türkiye’nin ilk ve tek belediye hastanesi İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi, ek hizmet binası yapılması için 3 Mayıs’ta düzenlenen ek bina yapım işi ihalesine teklif veren çıkmadı. Müteahhitler Federasyonu (MÜFED) Başkan Yardımcısı ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) Meclis Üyesi Barış Öncü, müteahhitlerin artan maliyetler nedeniyle fiyat belirleyemediklerini, ihale yasası nedeniyle de belirlenen emsal fiyatların üzerinde fiyat sunamadıklarından dolayı müteahhitlerin ihaleye teklif vermediğini söyledi. İhaleye 10 defa da çıkılsa 10’una da teklif veren olmayacağını kaydeden Öncü, “Mevcut İhale Kanunu ile bu mantıklı olmaz. Eğer devlet veya belediyeler projeyi kendi yaparsa o zaman da Sayıştay denetimine takılır ve yaklaşık maliyetin üstünde fiyat verildiği için kurumdaki imza atan yetkililerin tamamı soruşturma geçirip yargılanır. Kamu İhale Kanunu için Meclis’te düzenleme yapılması lazım. TBMM haricinde hiçbir belediye başkanının ihalelere yönelik bir düzenleme yapma yetkisi, gücü yok” şeklinde konuştu.
Tek çözüm İZBETON
Kentsel dönüşüm projeleri kapsamında İZBETON’un projelere dahil olduğunu, Eşrefpaşa Hastanesi için de benzer yöntemin devreye sokulabileceğini sözlerine ekleyen Öncü, “Belediyenin kendi iştiraki olan İZBETON da ihaleye girer ve teklif verir. Fakat İZBETON bu işten zarar eder. Fakat sene sonu hesaplarını kapatmak için ne kadarlık bir zarar varsa sermaye artırımına gider ve Büyükşehir Belediyesi de o miktarda parayı İZBETON’a aktarabilir. Bunun haricinde başka çözüm yok. Diğer türlü biz müteahhitler zarar edersek bize kimse sermaye artırımı yapıp para aktaramaz” diye konuştu. İnşaat sektörünün yüzde 90'ının şu anda çalışamadığını aktaran Öncü, “Türkiye'nin belkemiği inşaat sektörü şu anda yok olmak üzere. Kamu İhale Kanunu 2 ayda değiştirilebilir. Ama çözüm için tek başına yeterli değil. Yüksek enflasyon ortamı sonlandırılmalı; yapısal sorunlar ortadan kalkmalı. Pandemi öncesi 96 liraya aldıkları C40 betonun 33 kat artarak 3120 TL’ye çıktığını anlatan Öncü, sektörün maliyet ve enflasyon baskısı altında ezildiğini; önünü göremeyen müteahhidin fiyat belirleyemediğini ve bu nedenle ihalelere teklif vermediğini açıkladı.
Bitişte yüzde 50 zarar
İhaleyi kazananların bile belgeleri imzaladıkları gün kârının yüzde 10'unu kaybettiğini aktaran Öncü, “İmzayı atıp işi işe başladığınız zaman tekrar bir maliyet hesabı yaptığınızda görüyorsunuz ki, iş başa baş gelecek. Projeyi bitirip teslim ettiğinizde tekrar hesap yaptığınızda yüzde 50 zarar ettiğinizi görüyorsunuz. Devletimiz Kamu İhale Kanunu’nda değişiklik yapıp fiyat farkının ödenmesine yönelik kararları almadıkça ihalelere teklif veren çıkmaz” şeklinde konuştu. Kamudan alacakları ödemelerin de oldukça geç yapıldığını ve enflasyon farkından dolayı bu alacakların pula döndüğünü kaydeden Barış Öncü, “Zaten belediyelerin finansal durumu ortada; çoğu borç yükü altında. Tasarruf önlemleri kapsamında zaten kamuya ‘yeni yatırım yapmayın’ deniyor. O yüzden de şu anda müteahhitlerin tamamı, biz de dahil kamu ihalelerine girmekten imtina ediyoruz. Korkuyoruz daha doğrusu” ifadelerini kullandı.
Üzerine çıkamazsınız
Proje ihalesi için belirledikleri fiyatın geç ödenmesi veya artan maliyet risklerine karşı en baştan 2 kat fazla bir teklifin de yasal olarak verilemeyeceğini sözlerine ekleyen MÜFED Başkanı Barış Öncü şöyle konuştu: “İhale teklifini verirken firmalar devletin yaklaşık maliyetinin üzerine çıkamaz. İhale Kanunu'nda da böyle bir madde var. Yaklaşık maliyetin üzerinde bir teklif verirseniz o zaman da ihale dışı kalırsınız. Eğer tüm katılımcılar yaklaşık maliyetin üzerinde fiyat verirse o zaman da ihale otomatik olarak fesh olur.“
Farkı Büyükşehir ödesin
Hüseyin ASLAN (Ege-Koop Başkanı): Kamu İhale Kanunu yeniden gözden geçirilmeli. Ülkemizin içinde bulunduğu mevcut ekonomik koşullarda, inşaat sektörünün her geçen gün ezildiği bir dönemde ihaleye kimse girmez. Kamu İhale Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle, projenin tesliminde oluşacak fiyat farklarının mutlaka verilmesi sağlanmalı. Ama isterse belediye de “proje teslimindeki fiyat farkını karşılayacağım” diyebilir. O zaman firmalar da katılır. Büyükşehir Belediyesi tek başına böyle bir karar alabilir. Herhangi bir kanun değişikliği vesaire gerekmiyor. Böyle bir karar alırlarsa ve ona uygun bir proje ihalesi hazırlanırsa. Şimdilik tek çözüm bu gözüküyor.
Tugay: “Araştıracağız”
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Eşrefpaşa Hastanesi’nin ‘depreme dayanıksız’ olduğu yönünde karar çıktığını hatırlatarak, “İhale için 4-5 firma dosya almasına rağmen ihaleye girilmedi. Neden olduğunu bilmiyorum ama proje çok büyük ve yeni belediye binası kadar kapsamlı bir proje. Buradan dolayı arkadaşlarımızla yarın bu konuyla alakası olan herkesle bir araya gelerek bunun nedenleri konuşacağız, bir yol haritası çizeceğiz. Mutlaka bir yol haritası çizilecek ve Eşrefpaşa Hastanesi var olmaya devam edecek” ifadelerini kullandı.
7 kat, 6 ameliyathane
Toplam 11 bin metrekarelik 7 katlı olması planlanan binada 6 ameliyathane, acil servis, acil röntgen, acil laboratuvar, ameliyat odası, yeni doğan yoğun bakım ve normal yoğun bakım, kadın doğum ve çocuk servisleri ile 34 hasta odası yer alacaktı. Toplam 730 günde tamamlanması beklenen inşaat ihalesine teklif veren firma olmayınca ihale başka bir tarihe ertelendi.
