Fatih Sultan Mehmet'in ünlü portresini yapan İtalyan ressam Gentile Bellini, Venedik Rönesans sanatının önemli temsilcilerinden biri olarak tarihe geçti. Bellini, 1429 yılında Venedik'te dünyaya geldi ve ressam bir aileden geliyordu. Babası Jacopo Bellini, kardeşi Giovanni Bellini ve kayınpederi Andrea Mantegna da dönemin ünlü ressamlarındandı.
Fatih Sultan Mehmet ile Tarihi Buluşma
Bellini, 1478 yılında Venedik Cumhuriyeti tarafından Osmanlı İmparatorluğu'na gönderildi. Bu görevlendirme, Osmanlılar ile Venedik arasındaki barış anlaşmasının olağanüstü bir maddesiydi. Fatih Sultan Mehmet, Venedik'in en yetenekli ressamlarından birinin portresini yapmak üzere İstanbul'a gelmesini istemişti. Bellini, 1479 yılında İstanbul'a ulaştı ve yaklaşık 16 ay boyunca Osmanlı Sarayı’nda kaldı.
Fatih Sultan Mehmet, Bellini'nin yeteneğinden emin olmak için önce saraydaki çeşitli insanların portrelerini yapmasını istedi. Bu dönemde Bellini'nin "Oturan Katip" olarak bilinen tablosu da ortaya çıktı. Eser bugün Boston'daki Isabella Gardner Müzesi’nde sergileniyor. Daha sonra Fatih’in ünlü portresini yapan Bellini, bu eserle sanat tarihinde eşsiz bir yer edindi.
Bellini'nin İstanbul'daki Çalışmaları
Bellini'nin Fatih Sultan Mehmet için yaptığı portrede padişah, üç taçlı bir sembolle resmedildi. Bu üç taç, bazı tarihçilere göre Osmanlı’nın Trabzon, Güney İtalya (Magna Grecia) ve Asya'daki hâkimiyetini simgeliyor. Portredeki detaylı semboller ve Osmanlı kültürüne ait unsurlar, Batı ve Doğu sanatını buluşturması bakımından dönemin ötesinde bir eser olarak kabul ediliyor.
Ayrıca Bellini, İstanbul’da sadece Fatih’in değil, Kıbrıs Kraliçesi Caterina Cornaro’nun da portresini çizdi. Osmanlı toplumunu yakından gözlemleme fırsatı bulan sanatçı, bu yönüyle Oryantalist geleneğin kurucularından biri olarak anılıyor.
Gentile Bellini’nin Sanatı ve Mirası
Bellini, Venedik Rönesansının önemli isimlerinden biri olarak birçok büyük esere imza attı. Özellikle kamu binaları için yaptığı devasa tablolarıyla tanındı. Venedik'teki Dükler Sarayı için yaptığı eserler ise 1577’de çıkan bir yangında kayboldu. Ancak, hayatta kalan eserleri arasında "Piazza San Marco’daki Gerçek Haç Alayı" (1496) gibi tablolar yer alıyor.
Gentile Bellini, 1507 yılında Venedik'te hayatını kaybetti. Bugün hâlâ Fatih Sultan Mehmet’in portresine bakıldığında, Bellini’nin sadece bir ressam değil, aynı zamanda iki büyük kültürü bir araya getiren bir sanat elçisi olduğu anlaşılabiliyor.
Bellini'nin Eserleri ve Sergilendikleri Yerler
-
Fatih Sultan Mehmet Portresi
- Yer: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Koleksiyonu, İstanbul Belediye Sarayı, Türkiye
-
Oturan Katip
- Yer: Isabella Stewart Gardner Müzesi, Boston, ABD
-
Doge Giovanni Mocenigo
- Yer: Museo Correr, Venedik, İtalya
-
Piazza San Marco’daki Gerçek Haç Alayı (1496)
- Yer: Gallerie dell'Accademia, Venedik, İtalya
-
The Blessed Lorenzo Giustinian (1445)
- Yer: Gallerie dell'Accademia, Venedik, İtalya
-
S. Lorenzo Köprüsü’ndeki Gerçek Haç Mucizesi (1500’ler)
- Yer: Gallerie dell'Accademia, Venedik, İtalya
