Osmanlı hanedanında kardeş katli geleneğinin en çarpıcı kurbanlarından biri: Şehzade Kasım. Revan ve Bağdat Seferleri arasında, sessiz ama tehlikeli bir sarayda geçen ömrü, 1638’de son buldu. Peki, Şehzade Kasım Çelebi kimdir, nasıl öldü?
Şehzade Kasım Çelebi Kimdir?
Şehzade Kasım, Osmanlı Padişahı I. Ahmed ile Kösem Sultan’ın oğludur. 1614 yılında İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Osmanlı hanedan yapısı gereği, doğuştan "çelebi" unvanını taşıyan şehzadelerden biri olan Kasım, saray eğitimini dönemin geleneklerine uygun biçimde almış, bilim, edebiyat ve dinî ilimlerle yetiştirilmiştir. Ağabeyi IV. Murad’ın tahta geçmesinin ardından, Topkapı Sarayı’nda "kafes hayatı" olarak bilinen kontrollü ve göz hapsi altındaki yaşam koşullarında yaşamaya başlamıştır.
Osmanlı tahtı için potansiyel bir aday olarak görülen Şehzade Kasım, özellikle annesi Kösem Sultan’ın saray içindeki etkisi sayesinde uzun bir süre korunmuştur. IV. Murad’ın sert ve otoriter yönetim anlayışına rağmen, Şehzade Kasım kardeşleri arasında en geç öldürülen isim olmuştur. Bu durum, onun hanedandaki yerinin ve Kösem Sultan ile olan güçlü bağının bir göstergesi olarak değerlendirilir.
Şehzade Kasım Nasıl Öldü?
Şehzade Kasım, IV. Murad’ın kardeşleri üzerinde yürüttüğü sistematik tasfiye sürecinin son kurbanlarından biri olmuştur. Ağabeyi IV. Murad, mutlak otoriteyi tesis etmek ve olası taht mücadelelerinin önüne geçmek için kardeşlerini birer birer ortadan kaldırmıştır. 1635 yılında Revan Seferi öncesinde, önce Şehzade Bayezid ve Şehzade Süleyman’ı boğdurtan padişah, birkaç yıl sonra aynı akıbeti Şehzade Kasım’a da yaşatmıştır.
Kasım, 17 Şubat 1638 tarihinde, IV. Murad’ın Bağdat Seferi hazırlıkları sırasında saray görevlileri tarafından boğdurularak öldürülmüştür. Bu infaz, dönemin Osmanlı taht güvenliği politikasının sert ve geri dönülmez bir sonucuydu. IV. Murad’ın bu tür infazlara yönelmesindeki temel amaç, devlet içinde olası bir iktidar krizini önlemek ve mutlak merkeziyetçi yapıyı korumaktı.
Defni ve Hatırası
Şehzade Kasım’ın naaşı, İstanbul’da Ayasofya Camii’nin avlusunda bulunan III. Murad Türbesi’ne defnedilmiştir. Türbesi, Osmanlı hanedan mensuplarına özgü sade fakat ihtişamlı mimarisiyle dikkat çeker. Kasım’ın trajik ölümü, Osmanlı'da kardeş katli uygulamasının zirve yaptığı dönemin en çarpıcı örneklerinden biridir. Aynı zamanda, Kösem Sultan’ın etkisine rağmen evladını koruyamamasının dramatik bir göstergesidir.
