Ekonomik kriz ve tarım politikasındaki yetersizlikler, patates üreticilerini çıkmaza soktu. Türkiye'nin önemli patates üretim yerlerinden biri olan İzmir Ödemiş'te çiftçiler, artan fiyat ve düşük satış fiyatları nedeniyle üretime devam edemez hale geldi. Patates üreticilerinin geçen dönemden itibaren fiyat konusunda sıkıntı yaşadığını dile getiren Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İzmir Şube Başkanı Hakan Çakıcı, “Üreticiden 3-3,5 liradan alınıyor, pazarlara gelene kadar ise 20 lirayı, markette ise 30 lirayı buluyor. Üreticiler burada kâr yapamıyor ve maliyetlerinin bile altında zararına satıyor. Diğer bütün ürünlerdeki sorunumuz da bu. Çiftçi para kazanamıyor, tüketici de pahalıya ürün yiyor. Tarladan sonraki maliyetler, ülkemizde çok fazla. Ürünün fiyatını belirleyen bir üretim maliyetleri var, bir de çiftçiyle ilgisi olmayan maliyetler var” dedi.
‘Sözleşmeli’ sıkıntı
Bazı üreticilerin sözleşmeli tarım yaparak da zor şartlar altında kaldığını vurgulayan Çakıcı, “O da başlı başına bir problem. Üretici ürünü elinde kalmasın diye, tohumunu bile ekmeden sözleşme imzaladığı şirketle fiyat anlaşması yapıyor. Ürün daha ekilmeden önce fiyat belirleniyor. Ama ülkede sürekli maliyet kalemleri artıyor; gübresi, ilacı, elektriği, mazotu, suyu 4 ay sonraki bir durumu maliyeti de öngörerek bir fiyat vermeleri lazım. Sanayici sözleşmeye rağmen 3,5-4 liradan alması gereken ürünü 2,5 liraya almaya kalkıyor. Çiftçilerimiz bu konuda maalesef yalnız kalıyor” ifadelerini kullandı.
‘Toprak bir yıl dinlenmeli’
Tüm sorunların tarım politikasının olmamasından kaynaklandığının altını çizen Hakan Çakıcı, “Tarım politikası yok, denetim yok, kâr yok, hiçbir şey yok. Bu kadar maliyetin yüksek, ürünlerin düşük satıldığı yerde çiftçilik yapmak çok zorlaştı. Patates ekilen tarla bir sene dinlendirilmeli ama denetim olmadığı için herkes her sene patates ekiyor. Toprağa da yazık yetişen patatese de. O patates ne kadar kaliteli olabilir? O toprak ne kadar verimli olabilir? Ülkede denetim olsa hem daha kaliteli ürünler çıkar hem de toprağın verimliliği artar. Bazı yerlerde bu yüzden patates üretimi bitti” şeklinde konuştu.
‘Tarlada 3 TL, markette 30 TL’
Normal girdilerden kaynaklı maliyetlerin olduğunu dile getiren Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Hakan Çakıcı, “Toplama işi var, nakliye işi var. Tarladan çıktıktan sonra da çok fazla maliyet biniyor işin içerisine. Bu da tüketiciyi ilgilendiren kısım. Orada çiftçinin satamayacağı kadar, çok düşük fiyata inmiş bir patatesi, tüketici gidip pazarda manavda, markette yine yüksek fiyatlarda görebiliyor. Çünkü yine aracılar yüzünden fiyatlar artmış oluyor. Tarlada toplanmadığı için de yine üretime kazandırılmadığı için yine ürün az olmuş oluyor, fiyat yüksek görünüyor piyasada. Üreticiden 3 TL’ye alınan ürün markette 30 TL oluyor” sözlerine yer verdi.
