Ekonomik kriz, cenaze masraflarını da vurdu. Mezar yeri, mezar taşı, gassal ve kefenleme maliyetlerinin yanına bir de taziye yemekleri eklenince, yakınını kaybeden aileler yaşamış oldukları acıyla beraber, maddi bir yükü de taşımak zorunda kalıyor. İzmir’de belediyenin verdiği, mezar yeri, yıkama, kefenleme ve taşıma hizmeti yaklaşık bin lirayı buluyor. Milletvekili ve SGK’lı cenaze yardımları arasındaki devasa farkı gözler önüne seren ekonomistler, “Milletvekili vefat ettiğinde yakınlarına 115 bin 431 TL, emekli milletvekili vefat ettiğinde 57 bin 715 TL, devlet memuru vefat ettiğinde en düşük 19 bin 238 TL olmak üzere, SGK’lı vefat ettiğinde ise 4 bin 888 TL cenaze yardımı ödeniyor” diyerek yaşanan adaletsizliğe tepki gösterdi.
‘Arada uçurum var’
2025 yılında farklı meslek gruplarına ödenen cenaze yardımlarındaki eşitsizliğin adaletsizlik olduğunu vurgulayan Ekonomist Dr. Osman Sirkeci, cenaze destek ödemelerdeki uçurumun adaletsiz bir tablo oluşturduğunun altını çizdi. Bir grup emek sahibinin, ülkenin kalkınmasına, gelişmesine, Türkiye yüzde 3-4 oranında büyümesine destek veridini açıklayan Sirkeci, “Ama emekçinin cenazesinin değeri 4 bin 888 lira. Bu konularda, kendi menfaatleri, söz konusu olduğunda iki kolunu kaldıran parlamentoda halkın temsilcileri olarak iddia edilenlerin cenaze değeri de 115 bin 431 lira. Bu ülkenin ekonomisine çok fazla katkıları olanların yerine bir avuç zenginin daha da zenginleşmesine dair aldıkları yüzlerce kararın karşılığında bu miktarı alıyorlar” dedi.
‘Gassal bile bulamaz’
“Ülkenin kaynaklarını zenginlere akıtanlar, cenazelerinde bile zengin gömülmeyi hak ediyor” diyen Osman Sirkeci, “Ülkenin kaynaklarını yaratanlar, bir lokma ekmek için çalışanlar, öldüğünde bu ülkenin ekonomisine bir ömür katkı sunanların bir tabutunun bedelini veya mezar kazma bedelini bile karşılamayacak 4 bin 888 lira reva görülüyor. Bu ekonominin, sosyal refah devletinin emekçiye, yoksula kendi vatandaşına sunduğu güzellik bu olsa gerek. İnsanca yaşam hakkı elden alınırken, ölürken de adaletsizlikle, haksızlıkla defnediliyor” ifadelerini kullandı. Ülkenin birçok yerinde, devletin yasaklamalarına rağmen emekçilerin sokaklara döküldüğünü, haklarını, yasaklara rağmen, grevlerle ve direnişlerle almaya çalıştıklarını gördüklerini dile getiren Sirkeci, “Sendikalar, emek örgütleri ve emekçiler hiç olmazsa cenazelerine sahip çıkılması için talepte bulunmalı. Yoksa gassal dizisindeki gibi ‘Ben öldüğümde beni kim yıkayacak’ denmesi gibi, yoksul olan insanlar kendisini yıkayacak gassal bile bulamayacak” diye konuştu.
‘25 kat fark var’
Desteklerin haksızlık olarak verildiğini belirten Ekonomist İris Cibre de “Bir milletvekili vefat ettiğinde yakınlarına 115 bin 431 TL, ama SGK’lı vefat ettiğinde ise 4 bin 888 TL cenaze yardımı ödeniyor. Neredeyse 25 katı fazla bir miktar. Böyle bir fark olmasına şaşkınım. Milletvekili olduklarında zaten çok yüksek maaşlar alıyorlar, sosyal güvenceleri de sonsuza dek devam ediyor. Ama cenaze desteklerinde de 25 katı fazla destek vermek nedir? Bu yaşarken de adaletsizlik, ölürken de adaletsizlik oluyor” dedi.
Gassala da zam geldi
Belediyeler ve hastaneler gasilhane hizmetini ücretsiz verebiliyor. Ancak nüfusu az olan ilçelerde veya köylerde bu hizmet çoğu zaman eksik kalıyor. Böyle bir durumda, yakınını kaybedenler ücreti karşılığında bir gassal ile anlaşıyor. Geçtiğimiz yıl 300 TL ile 500 TL arasında değişen gassal ücretleri, bu sene 1000 TL ile 1500 TL arasında farklılık gösteriyor. Ölen kişi için asırlardır süren bir gelenek haline gelen helva dağıtımı da gelen misafirlere ikram ediliyor. Son yıllarda yüksek fiyat artışları nedeniyle yaklaşık 25 kişilik helvanın maliyeti de yaklaşık 400-500 lira arasında. Eğer vefat eden kişi, sulh hukuk mahkemesinden veraset ilamı (mirasçılık belgesi) almak isterse 878 lira 20 kuruş harç ücreti ödemek zorunda. Kefen fiyatları, hammaddelerdeki zamlar nedeniyle adeta uçuşa geçmiş durumda. Geçtiğimiz yıl 300-400 TL arasında satılan standart kefen takımları, şu anda 750 ile 1100 TL arasında değişiyor. Özetli işçiye verilen 4 bin 888 TL’lik yardım parası tüm bu işlemlere bile yetmiyor.
