Enflasyonun etkisiyle temizlik hizmet fiyatları da hızlı bir yükseliş trendine girdi. Ev temizliği için talep edilen ücretler bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 90 artarak 2-3 bin liraya ulaşırken, bir artış kaydedildi. Birçok gündelikçinin aylık kazancı, asgari ücretli veya beyaz yakalı çalışanları bile geride bıraktı. Özellikle büyük şehirlerde gündelik temizlik hizmetlerine olan talep ciddi şekilde arttı. Ancak sektörde çalışmaya istekli kişi sayısının görece az olması, arz-talep dengesizliğine yol açarak ücretlerin yükselmesine sebep oldu. Birçok gündelikçi artık saatlik veya günlük ücretlerini piyasanın gerekliliklerine göre güncelliyor ve kendi geçimlerini sağlayabilecek rakamlara çıkarıyor. Bu da, aylık bazda düzenli maaş alan bazı beyaz yakalı çalışanlardan daha yüksek bir gelir elde etmelerine yol açıyor.
‘Kayıt dışılık yaygın’
Bir diğer faktör ise kayıt dışı ekonominin bu sektörde yaygın olması. Çoğu gündelik temizlikçi sigortasız çalıştığı için gelirlerinden vergi kesilmiyor. Buna karşılık beyaz yakalı çalışanların maaşları gelir vergisi, sigorta primleri ve diğer kesintiler nedeniyle erirken, temizlikçilerin ellerine geçen net kazanç giderek artıyor. Bu da aradaki farkı daha da belirgin hale getiriyor. Bu ekonomik gerçeklik, birçok beyaz yakalı çalışanın da kendi maaşlarını sorgulamasına neden oluyor. Piyasada gündelikçi aradığında genelde ‘2-3 bin liradan aşağı gelmem’ cümlesini sürekli duyduklarını ifade eden Ekonomist Dr. Osman Sirkeci, “Türkiye'de yüzde 10’unu erkek olmak üzere bir milyon kadın günlük olarak ev temizliğine gidiyor. Ama bu insanlar iş yaparken kaza geçirseler sigortaları olmadığı için sıkıntı yaşayabiliyorlar. Hasta olup çalışamadıklarında ise hiç para kazanamıyor. Tüm bu etmenler de fiyatın daha yüksek olmasına neden oluyor. Sadece temizlik için değil bahçıvanda da aynı durum var. Bir saatlik iş için 500 veya bin liradan aşağı fiyat istenmiyor” diye konuştu.
‘Masa başı istiyorlar’
İnsanların ‘boşuna okumayayım gidip temizlikçi olup daha çok para kazanayım’ demesi halinde ülkede doktor, pilot, mühendis kalmayacağının altını çizen Sirkeci, “Temizlik yapmanın herhangi bir uzmanlık gerektiren bir durumu yok. Bunu herkes yapabilir. Çoğu gencin masa başı iş yapma isteği, fiziksel güç gerektirmeyen işleri seçmeleri de bu fiyatları artırmasına da sebep oluyor diyebiliriz. Çevresi olan ve özellikle piyasada tutulan gündelikçi çalışanlar, kendi ücretlerini biraz daha artırıyor. Arkadaşımın evine gelen bir temizlikçiyi arıyoruz, 7 gün doluyum diyor. 5 bin lira teklif etsen de 8’inci günü yok. Ama bu durumda olanların sayısı da yüzde 10’unu geçmez” ifadelerini kullandı.
