Aydın’ın Beşparmak Dağları’nda yer alan Herakleia Antik Kenti’ndeki Roma dönemine ait hamamda yürütülen kazılar, tarih meraklılarını heyecanlandıracak keşiflere sahne oldu. Selçuk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeliha Gider Büyüközer’in başkanlık ettiği kazı ekibi, antik yapının tabanında dikkat çekici mozaiklere ulaştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Geleceğe Miras" projesi kapsamında 2024 yılında devam eden kazılarda ortaya çıkarılan bu mozaikler, bölgenin tarihine ışık tutuyor.
Timsah Betimlemeleri Şaşırtıcı Bir Bulgu
Antik kentteki en iyi korunmuş yapılardan biri olan Roma hamamında, mozaiklerle süslenmiş tabanlar gün yüzüne çıkarıldı. Hamamın “soğukluk” bölümünde bulunan mozaikler arasında timsah betimlemeleri dikkat çekti. Altı timsah figürünün yer aldığı bu mozaik, hem detaylı işçiliğiyle hem de tasviriyle arkeologların ilgisini çekti.
Prof. Dr. Zeliha Gider Büyüközer, mozaiklerin coğrafya açısından ilginç bir soruyu gündeme getirdiğini belirtti:
"Bu bölgede timsahların yaşaması mümkün değil. Ancak mozaiği yapan usta, timsahları tüm detaylarıyla aktarabilmiş. Bu, ustanın gezici olduğunu ve timsahların yaşadığı başka bölgelerde çalıştığını düşündürüyor. Figürler, ustanın gözlem gücünü ve yeteneğini sergiliyor."
Flamingolar ve Yılan Balıklarıyla Bezenmiş Taban
Hamamın ılık mekanında da korunmuş başka bir mozaik taban açığa çıkarıldı. Bu bölümde flamingolar, yunuslar ve kırmızı taşlardan yapılmış yılan balıkları betimlendi. Flamingoların gagalarında yer alan yılan balıkları, bu coğrafyanın geçmişteki doğal yaşamına dair ipuçları sunuyor. Büyüközer, sanatçının çevresinde gördüğü hayvanları tasvir ettiğini belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Flamingolar, bölgenin doğal ekosisteminde hâlâ görülebilen bir tür. Yılan balıkları ise bölge halkı için tarih boyunca önemli bir besin kaynağı olmuş. Bu durum, antik sanatın yerel yaşamla ne kadar iç içe olduğunu gösteriyor."
Hamam, Yıllar Boyunca Farklı Amaçlarla Kullanıldı
Mozaiklerin binlerce yıl boyunca sağlam kalabilmesinde, hamamın taban düzenlemesinin kayalarla yapılmasının etkili olduğu kaydedildi. Ancak, hamamın uzun yıllar boyunca köylüler tarafından farklı amaçlarla kullanıldığı da ortaya çıktı. Büyüközer, bazı köylülerin hamamı ahır olarak kullandığını, hatta bu yapıyı hâlâ hayvan barınağı olarak değerlendirenler olduğunu belirtti.
68 yaşındaki yerel halktan Turcen Aydın, uzun yıllar boyunca hayvanlarını bu alanda koruduğunu belirterek şu sözlerle duygularını dile getirdi:
"Mozaikleri ve figürleri görünce çok şaşırdım. Meğerse bir tarihin üzerinde yaşamışız, haberimiz yokmuş. Burada kazılar yapılınca bu tarihi güzellikleri görme şansımız oldu. Çok mutlu oldum."
Turistlerin ve Bölge Halkının İlgisini Çekiyor
Roma hamamındaki bu keşifler, sadece arkeologların değil, çevre halkının ve ziyaretçilerin de ilgisini çekti. Büyüközer, mozaikleri görmek isteyen yerli ve yabancı turistlerin sayısında artış olduğunu belirterek, bu tür projelerin bölgenin turizm potansiyeline katkı sağladığını vurguladı.
Herakleia Antik Kenti’nde süren kazılar, hem bölgenin tarihine ışık tutuyor hem de yerel halkı tarihle buluşturuyor. Gelecekteki çalışmalarla, bu bölgenin daha pek çok sırrını açığa çıkaracağı düşünülüyor.
