Kamu AR-GE harcamalarında 2023 yılı itibarıyla en yüksek pay, yüzde 43 ile savunma sanayisine ayrıldı. SER Akademi'nin yayımladığı “Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu”, Türkiye'nin AR-GE ve inovasyon faaliyetlerindeki gelişmeleri detaylı verilerle ortaya koydu. Rapora göre, savunma sanayisinin ardından en fazla AR-GE payını tarım ve yeryüzünün keşfi alanları aldı.
SER Akademi Genel Müdürü Ömer Özdinç, raporun detaylarına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, ulusal ve uluslararası veri setlerinden faydalanarak kapsamlı bir analiz gerçekleştirdiklerini belirtti. Özdinç, “Her yıl Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin genel durumunu ortaya koymaya çalışıyoruz. Yüksek teknoloji ve yazılım sektörlerindeki hızlı yükseliş dikkat çekici. Ancak bu alanlarda halen kat edilmesi gereken uzun bir yol var” dedi.
Türkiye'de AR-GE Çalışanlarının Sayısı 400 Bine Yaklaştı
Raporda yer alan verilere göre, Türkiye'de AR-GE çalışanlarının sayısı 2023 yılında önceki yıllara göre daha düşük bir artış göstererek 400 bine yaklaştı. Özel sektörde AR-GE çalışanlarının sayısı yüzde 8,8 artışla 207 bine ulaşırken, kamu sektöründeki araştırmacı sayısında yüzde 7'lik bir düşüş yaşandı.
Özellikle imalat sektöründe havacılık alanındaki büyüme öne çıkarken, bu sektör “Türk inovasyon sisteminin parlayan yıldızı” olarak tanımlandı.
Kamu AR-GE Harcamaları Yüzde 167 Arttı
Kamu AR-GE yatırımları 2023 yılında yüzde 167 oranında artış gösterdi. Kamu harcamaları içinde savunma sanayisi yüzde 43’lük pay ile liderliğini korurken, tarım ve yeryüzü keşfi sektörleri savunma sanayisini takip etti. Özdinç, yükseköğretim harcamalarının kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığına dikkat çekti.
AR-GE Harcamaları GSYH İçinde Yüzde 1,42’ye Ulaştı
Türkiye’nin AR-GE harcamaları, yüzde 90 oranında artarak gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 1,42’sine ulaştı. Ancak Özdinç, GSYH’deki yüksek artış nedeniyle bu göstergede önemli bir sıçrama yaşanmadığını belirtti. Türkiye, bu oranla OECD ülkeleri arasında 28. sırada yer alırken, son beş yıllık artış dikkate alındığında 21. sırayı aldı.
Teknoparkların İhracatı 2 Milyar Dolara Ulaştı
Teknoparklardaki firma sayısı 10 bini, istihdam ise 100 bini geçti. Bu bölgelerdeki yıllık ihracat tutarı ise yüzde 67 artışla 2 milyar dolara yükseldi. Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükseldiğini belirten Özdinç, bu iyileşmenin yapısal dönüşümün bir sonucu olduğunu ifade etti.
Yazılım ve Yüksek Teknolojide KOBİ’lerin Yeri
Rapora göre, yazılım sektöründe KOBİ’ler yüzde 63’lük gelir ve yüzde 76’lık istihdam oranıyla sektöre büyük katkı sağlıyor. Ancak yüksek teknoloji sektörlerinde KOBİ’lerin payı daha düşük. Bu sektörde KOBİ’ler toplam gelirin yalnızca yüzde 17’sini üretirken, istihdamın yüzde 39’unu oluşturuyor.
Özdinç, Türkiye'nin AR-GE tam zaman eşdeğeri (TZE) çalışan sayısı bakımından OECD ülkeleri arasında 8. sırada olduğunu ve son bir yıllık artışta Estonya’nın ardından ikinci sırayı aldığını belirtti. Beş yıllık artış dikkate alındığında ise Türkiye’nin birinci sıraya yerleştiğini ifade etti.
