Çalışanların merakla beklediği iş göremezlik ödeneği hesaplama yöntemi değişti. 2021'de yürürlüğe giren düzenlemeyle 12 aylık ortalama ücrete göre yapılan ödemeler, yeni sistemle daha düşük olacak. Bu değişiklikle birlikte çalışanlar, iş göremezlik ödeneğinden daha az ödeme alacak.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Hesaplamasında Değişiklik
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanan geçici iş göremezlik ödeneği, geçmişte farklı düzenlemelere tabi tutulmuştur. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve doğum izni gibi durumlarda verilen bu ödeme, son dönemde yapılan yasal değişikliklerle yeniden şekillendi. Yeni düzenleme ile rapor parası hesaplama yöntemi değişmiş ve çalışanların alacakları ödeneklerde düşüş yaşanmıştır.
Kanun Değişikliği ve Yeni Hesaplama Yöntemi
Habertürk’ün haberine göre, geçici iş göremezlik ödenekleri ve sürekli iş göremezlik gelirlerinin hesaplanmasında 2021 yılına kadar sigortalının son 3 aylık brüt ücret ortalaması esas alınıyordu. Yatarak tedavi gören sigortalılara, ortalama brüt ücretin yarısı; ayakta tedavi görenlere ise üçte ikisi oranında geçici iş göremezlik ödeneği verilmekteydi. Ancak, düşük ücretle çalışan sigortalıların doğum izni öncesinde yüksek ücretle gösterilerek daha fazla rapor parası almaları gerekçesiyle, 2021 yılında kanun değişikliği yapılmıştır. Bu değişiklikle birlikte iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında 3 aylık ücret ortalaması uygulaması devam etmesine karşın, hastalık ve doğum izni gibi durumlarda geçici iş göremezlik ödeneği artık son 3 aylık ücret yerine, 12 aylık ortalama brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır.
Rapor Paralarındaki Düşüş
Son 3 ay yerine 12 aylık ücretin dikkate alınması, çalışanların rapor paralarını düşürmüştür. Yüksek enflasyon nedeniyle ücretlere 6 ayda bir zam yapılması, asgari ücretin üzerinde maaş alan çalışanları olumsuz etkilemiştir. Asgari ücretli çalışanlar ise bu değişiklikten etkilenmemektedir, çünkü rapor parasına esas alınan günlük kazanç, asgari ücretin altında olamaz.
Örnekle Yeni Hesaplama Yöntemi
Örnek olarak, 12 Şubat 2025 tarihinde 16 hafta doğum iznine ayrılan bir kadın çalışanın brüt ücreti;
- Ocak 2025: 50.000 TL
- Temmuz - Aralık 2024: 40.000 TL
- Şubat - Haziran 2024: 30.000 TL
Bu çalışanın doğum izni için rapor parası, eski hesaplama yöntemine göre günlük 962,96 TL üzerinden toplamda 107.952 TL olurken, yeni yöntemle bu miktar günlük 814,81 TL’ye düşerek toplamda 91.259 TL olmuştur. Bu değişiklik sonucunda 16.692 TL kayıp yaşanmıştır.
Anayasa Mahkemesi Kararı ve Yeni Düzenleme
Anayasa Mahkemesi, geçici iş göremezlik ödeneği konusunda hastalık ve doğum izni ile iş kazası ve meslek hastalığı arasındaki farkı eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etmiştir. Bu kararın ardından yapılan yeni düzenleme ile iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle verilen geçici iş göremezlik ödeneği de, hastalık ve doğum izninde olduğu gibi, son 3 ay yerine 12 aylık brüt ücret ortalaması üzerinden hesaplanmaya başlamıştır. Böylece iş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan sigortalılar da eskisine göre daha düşük rapor parası alacaklardır.
Yeni Düzenleme 21 Aralık 2024'te Yürürlüğe Girdi
Yeni düzenleme, 21 Aralık 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten sonra iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle rapor parası alan çalışanlar, daha düşük geçici iş göremezlik ödeneği alacaklardır. Ancak, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 10 oranında kaybeden sigortalılara bağlanan sürekli iş göremezlik geliri hesaplamasında bir değişiklik yapılmamıştır. Sürekli tam iş göremezlik geliri, son üç aylık ortalama brüt ücretin yüzde 70’i olarak belirlenmeye devam edecektir. Bu nedenle sürekli iş göremezlik gelirinde herhangi bir düşüş yaşanmayacaktır.
